Page 133 - Mustafa Baş KUR’AN-I KERİM’İN MADDİ VARLIĞI

132 KUR’AN-I KERİM’İN MADDİ VARLIĞI

3. Muhammed b. Tayfur es-Secâvendî (ö. 560/1165):
Vakf-ı Lâzım (مُ), Vakf-ı Mutlak (طِ), Vakf-ı Câiz (جَ),
Vakf-ı Mücevvez (زً), Vakf-ı Murahhas (صُ), Vakf-ı
Memnûʿ (لاَّ).

Vakf işaretleri hususunda son olarak şunları da belirtmek-
te fayda olduğunu düşünmekteyiz: Bugün dünya genelindeki
mushaflarda Secâvendî’nin vakf işaretleri ve yine ondan son-
ra geliştirilmesine rağmen ona atıfla zikredilen diğer işaretler
de kullanılmaktadır. Secâvendî’nin geliştirdiği işaretler yukarı-
da zikri geçtiği üzere صُ ،زً ،جَ ،طِ ،مُ ve لاَّ olmak üzere altı tane
iken bunlara ilave edilen işaretler ise tespit edebildiğimiz ka-
darıyla خٌ ،حَلِصَ ،لِّصَ ،ىَلِصَ ،ىَلِقَ ،فِقَ ،ث ث ،كَ ،قَ ،ع olmak üzere 10
tanedir. Bu işaretlerin bazıları diğer bazılarıyla (لِّصَ ،ىَلِصَ ve ،فِقَ

ىَلِقَ gibi) aynı işlevi görmektedir. Ancak hangi işaretin kullanı-
lacağı mushafı basan ülkeden ülkeye göre değişebilmektedir. 202

Mushafta meydana gelen dönüşümler söz konusu olunca,
mushafın bölümlenmesi hususuna da değinmek gerekmektedir.

202 Yeryüzünde nereye giderseniz gidin Kur’an hep aynıdır. Ancak Mushafların
çeşitli yönleriyle birbirinden ayrıştığını görebilmek mümkündür. Bu farklı
yönler fiziki baskı özellikleri olabileceği gibi vakf işaretleri ve hatta imla
özellikleri şeklinde de olabilmektedir. Örneğin Türkiye Diyanet İşleri
Başkanlığınca bastırılan Mushafların çoğunda (istisna baskılar mevcuttur
bkz: Altıkulaç, Mesâhif-i Kadîme, s. 113 ve ayrıca 141 nolu dipnot.) Rahman
kelimesi نِامْحَرلَا şeklinde mim ile nûm arasında elif ilavesiyle yazılırken Suudi
Arabistan’da basılan Mushaflarda arada elif harfi olmaksızın نمْحَرلَا şeklinde
yazılmaktadır. Bu yazım ise Hz. Osman’ın çoğalttığı Mushaflarda kullanılan
imla ile örtüşmektedir. Kanaatimizce Müslümanların Mushaf basımı
hususunda da tevhide ihtiyacı vardır. Bu hususta Tayyar Altıkulaç, DİB’in
7.8.2014 tarihinde yapılan toplantıda kademeli olarak resm-i osmânî’ye
dönüş yönünde karar aldığını ancak henüz bir dönüşümün gerçekleşmediğini
belirtmektedir. Bkz: Altıkulaç, Mesâhif-i Kadîme, s. 102-113 ve 113’teki 141
nolu dipnot. Biz de bu kararı oldukça dikkat çekici buluyor, dünya genelinde
mushaf imlasında birlik sağlama adına atılan önemli bir adım olarak
değerlendiriyoruz.