Page 38 - Türk Ortodoks Patrikhanesi
P. 38

Türk Ortodoks Patrikhanesi                               29


          (Ürgüp)  gibi  merkezlerde  birkaç  bine  çıktığını  ve  buralarda  yaşayan
          Rum Cemaatlerinin birkaç istisna hariç  ekseriyetle Türkçe konuştukla­
          rını  açıklamaktadır (27 l.  Agustinos'un  bu  tespiti  de  Hıristiyan  Türklerin
          yoğun olarak yaşadığı bölgelerin nereler olduğuna işaret etmektedir.
              Osmanlı  Devleti  döneminde  Ortodoks  Hıristiyan  tebaa  genellikle
          Rum ve zımml olarak zikredilmiştir.  Bundan dolayı devlet kayıtlarında
          da bu  tebaa milliyet  esasına  göre  değil,  dini  inançlar  esas  alınarak  şe­
          killendirilmiş, Hıristiyan asıllı olan Türkler de bu bağlamda zımml ola­
          rak belirtilmiştir.
             Osmanlı  Mahkeme Sicilleri incelendiğinde bahse konu bu kişilerin
          isimlerinin de  konuştukları  lisanları  gibi Türk ismi olduğu dikkat  çek­
          mektedir. Mehmet Eröz, mahkeme sicillerinde Hacı oğlu Durmuş, Dur­
          muş oğlu Evran, Ayvaz oğlu Giregos Papaz, Aslan  oğlu Yahşi, Budak,
          Karagöz, Karaman, Tanrıverdi, Aydoğmuş, Ayvat... gibi  isimlerin zim­
          mi  Hıristiyan ismi olarak zikredildiğini bildirmektedir (28) .
             Kayseri  Zincidere Manastırında görev yapan Metropolitin, milliye­
          ti belli olmayan görevliler getirerek Ruhban Mektebi açtığı, mektepleri
          gelir kaynağı ve ziyaret yerlerini de ticaret amaçlı kullandığı, bu konu­
         da  soruşturma  yapan  Patrikhane  Müfettişlerinin  de  olayı  kapattıkları
          hususları  ile  ilgili olarak saraya 14 Teşrinisani 1305 (26/11/1889) tari­
         hinde  yapılan  şikayet  telgrafındaki  müşteki  isimlerinden  bazıları  da
         şöyledir  :  Kiryako  Güllüoğlu,  Döneoğlu,  Kileoğlu,  Gözlüoğlu  Yavan,
         Bostancıoğlu Yardan, Bedos Bektaşidis, Kararlıoğlu, Gedikoğlu Şahba­
         lidis, Topaloğlu Hıristo, Külahoğlu Yardan, Birlioğlu, Durmuşidis, Mi­
         hal Aslanidis ...  (29)

             Konya  Şer'iyye  Sicilleri  üzerinde  yapılan  bir  araştırmada  da  aynı
         durum görülmektedir.  Bu  sicillerde  Bünyad  oğlu  Dökmeci,  Buğus  oğ­
         lu Ertan, Durmuş oğlu Murad, Döndü kızı  Sare, Karaoğlan oğlu Murat,
         Kaplan  oğlu Aslan, Karakoç  oğlu  Buğuş, Mihayil  oğlu  Hüdaverdi, Sa­
         tı  oğlu  İskender ...  gibi  zımml Hıristiyan isimleri  göze çarpmaktadır (30) _


         (27) Gerasimos Augustmos, Küçük Asya Rumları (Çev. Devrim Evci), Ankara 1997, 268.
         (28) Bkz. Eröz, 57-59
         (29) Bkz. Başbakanlık Osmanlı Arşivleri, YMTV. 41/43
         (30) Bkz. Özgökmen, Konya Şer'iye Sicilleri, 25-26
   33   34   35   36   37   38   39   40   41   42   43