Page 35 - Türk Ortodoks Patrikhanesi
P. 35

26                                            Dr. Mustafa BAŞ


                              3)
          nıldığmı belirtmektedir0 _  Süryaniler, Hıristiyanlığı daha ilk dönemler­
          de  kabul etmişlerdir.  Süryaniler'in, Hıristiyanlığı, Havari Petrus ve ar­
          kadaşı Torna ve onun kardeşi Aday ve onların şakirtleri Agay ve Mara
          vasıtası  ile kabul ettikleri nakledilmiştir0 4) . Yakup Bilge de, Kilise'nin
          kuruluşunun  Havarilerce  yapıldığını  vurgulamış,  Süryaniliğin  tarihi
          merkezi olan Antakya Kilise'sinin kuruluşunda Bamabas ve Pavlus'un
          çalıştığını,  Petrus'un  da bu  kilisenin kuruluş  işlemlerini  tamamlamak
          için 8 yıl Antakya' da kaldığını zikretmiştiı-< 15 l.
                                                   •
             Süryaniler,  kendilerini ilk  Hıristiyan ve en eski  "ortodoks"  bir ce-
          maat olarak nitelendiren monofizit kilise mensubudurlar0 6 l. Hıristiyan­
          lığı  ilk  kabul  eden  topluluk  olmalarından  dolayı  kendilerini  "Süryani
          Kadim" olarak isimlendirmektedirler. Aynı zamanda saf ve katıksız Hı­
          ristiyanlığı kendilerinin yaşadıklarını savunmaktadırlaJ-< 17) .
             Nesturiler'den, Hz.  Meryem'e "Teotokos" (Tanrı Doğuran-Tanrının
          Anası)  denileceğine inanmalarıyla ayrılan  Süryaniler, M.S. 451  yılında
          yapılan Kadıköy  (Kalkedon)  Konsilinden sonra bu konsilin kararlarına
          katılmayarak  monofizit görüşü benimsemişlerdiJ-< 18) .  Bu  ayrılık sebebi
          ile Türklerin Anadolu'ya girişlerine kadar Ortodoks Kiliselerce takip ve
          taciz  edilen Süryaniler, Antakya'daki  merkezlerini bırakıp  gezici  duru­
          ma düşmüşler, daha sonra Antakya' ya geri dönmüşlerdir.  Devam  e den
          baskılar  sebebiyle  değişik  yerlere  dağılmış  olan  Süryaniler,  Malatya
          merkezli toplanmışlar, Melkit Rum Ortodokslarının baskıları neticesinde
          1 0 58 yılında Diyarbakır'a gelerek burada daimi bir kilise oluşturmuşlar­
          dır. Diyarbakır' da kilise merkezini oluşturan Süryani Kadim Patriği Di­
          yonnosiyos VI Yahya, yaz aylarında da Mardin'deki Deyruzzafaran ola­
          rak bilinen Manastırda yaşamıştır.  1 2 93 yılından  itibaren de burası Pat­
          rikliğin Merkezi olmuştur.  1 9 32 yılında Humus Metropoliti Afrem Bar­
          som 'un patrik seçilmesinden sonra merkez Şam'a taşınmıştıJ-< 19) .

          (14) Bkz. Mithat Sertoğlu, Süryani Türklerinin Siyasi ve İçtimai Tarihi, İstanbul  1974, 67 ; Günay
            Tümer-Abdurrahman Küçük, Dinler Tarihi 1997, Ankara, 303.
         (15) Bkz. Süryaniler, 58.
         ( 16) Tümer-Küçük, 303.
         (17) Sertoğlu, 69.
         ( 18) Bkz. Tümer-Küçük, 303.
         (19) Bkz. Sertoğlu, 73-74.
   30   31   32   33   34   35   36   37   38   39   40