Page 241 - Microsoft Word - orjinal

SUBHø RECEB MAHMESÂNÎ 241

mün bozulmayaca÷ı görüúündedir. Bu görüúün gerekçesi, ùihâbuddin
el-Kârâfî’nin ifadesiyle úöyle açıklanmaktadır: “Hüküm adâletli kiúile-
rin úâhitli÷i ve hukukî bir gerekçeye dayanılarak verilmiútir. Bundan
sonra úâhitlerin ifadelerinden dönmeleri, fâsık olduklarını itiraftır.
Fâsı÷ın sözü ise, verilen bir hükmü bozmaz. Dolayısıyla hüküm oldu-
÷u úekilde kalır.” 262
Ancak ømam el-Evzâî, Saîd b. el-Müseyyeb ve Zâhirîlerden bazı
bilginler, ço÷unlu÷un görüúünden ayrılmıúlar ve her halükârda
úâhitlikten dönmekle hükmün bozulaca÷ını söylemiúlerdir. Çünkü
hüküm úâhitlikle sâbit olmuútur; úâhitler ifadelerinden dönünce de,
hükmün dayana÷ı ortadan kalkmıútır. Bazı bilginlere göre, kısas ve
hadlerde de durum aynıdır; hüküm uygulanmadan önce úâhitler, ifade-
lerinden dönerlerse hüküm uygulanmaz. Çünkü hadler úüphe ile orta-
dan kalkar. 263
Ça÷daú kanunların ço÷unlu÷u, hükmün üzerine bina edildi÷i
úâhitli÷in yalan oldu÷unun ortaya çıkması halinde aleyhine úâhitlik
edilen kiúiye, hükmün bozulması için talepte bulunma hakkı tanımıú-
264
tır. Meselâ, Osmanlı Ceza Usûlü Kanunu ve Lübnan Medenî Muha-
265
keme Usûlü Kanunu’nda, bu gibi hallerde yargılamanın iadesi
hükmü kabul edilmiútir.
b.Davacının çeliúkisi
Davacının çeliúkisi, Mecelle’de tanımlandı÷ı gibi, “davacının, da-
ha önce, davasını iptal edecek nitelikte davasının zıddına söz söyleme-
266
sidir.” Bunun pek çok örne÷i bulunmakta olup, bazıları úöyledir:
Bir kiúi, bir malın baúkasının oldu÷unu itiraf ettikten sonra, kendi-
sinin oldu÷unu iddia ederse, ikrarının zıddına olan bu davaya bakıl-

262 el-Kârâfî, el-øhkâm fî Temyîzi’l-Fetâvâ ani’l-Ahkâm ve Tasarrufâti’l-ømâm, Kahire
1323/1905, s. 48.
263 Bkz. el-Mebsût, c. XVI, s.178; øbn Kudâme, ùemsuddin el-Magdisî, ùerhu’l-Kebîr,
(el-Mu÷nî ile birlikte) c. XII, s.113 vd.; øbn Hazm, el-Muhallâ, c. IX, s.429; en-
Nevevî, Minhâcu’t-Tâlibîn, s. 137. ùâhitlerin tazmini, mezheplere ve durumlara gö-
re farklı görüúler için de aynı yere bakılabilir.
264 Md. 349
265 Md. 537.
266 Md. 1615.