Page 240 - Microsoft Word - orjinal

240 øSLÂM HUKUK FELSEFESø

258
cuk yata÷a aittir” hadisine dayanarak, belli hukukî úartlarla, çocu-
÷un nesebinin kocaya ait olması da bu örneklerdendir.
3. Çeliúki
øspat konusundaki çeliúkiyle ilgili küllî kâideler bulunmaktadır.
Bu, úâhitlerin çeliúkisi ve davacının çeliúkisi olmak üzere iki türlüdür.
Bunlardan her biri kısaca açıklanacaktır.
a.ùâhitlerin çeliúkisi
Bu, úâhitlerin úâhitlikten dönmeleri durumunda söz konusudur. Bu
konuda Mecelle’de, “Çeliúki oldu÷unda delil ortada kalmaz. Ancak
çeliúki, hâkimin hükmüne zarar vermez. Meselâ, iki úâhit
úâhitliklerinden dönse, onların úâhitli÷i artık delil olarak alınmaz. Fa-
kat daha önce úâhitliklerine dayanarak hüküm verilmiúse, úâhitlikten
dönmeleri hükmü bozmaz; bununla birlikte úâhitlerin, hüküm verilen
úeyi tazmin etmeleri gerekir” denilmektedir. 259
Mecelle’de, “úâhitler, úâhitlik yaptıktan sonra, fakat hükümden
önce hâkimin huzurunda úâhitlikten dönerlerse, úâhitlik hiç yapılma-
260
mıú kabul edilir, ancak úâhitler ta’zîr edilirler” denmekte olup, bu
görüú bilginlerin ço÷unlu÷unca da kabul edilmiútir. “Ancak úâhitler,
hükümden sonra hâkimin huzurunda úâhitlikten dönerlerse, hâkimin
kararını bozmaz, fakat hüküm verilen úeyi úâhitler tazmin ederler.” 261
Konuyla ilgili olarak, Hz. Ali’den úöyle rivâyet edilmektedir: øki
kiúi, kendisinin yanında baúka birinin hırsızlık yaptı÷ına úâhitlik eder-
ler, Hz. Ali de, aleyhine úâhitlik yapılana gereken cezayı verir. Daha
sonra úâhitler, yaptıkları úâhitlikten dönerler ve baúka birinin hırsız
oldu÷unu söylerler. Bunun üzerine Hz. Ali, úâhitlere; “bu adam aley-
hine úâhitli÷inizi kabul etmiyorum ve öncekinin zararını tazmin etme-
nize hükmediyorum. E÷er bunu bilerek yaptı÷ınızı bilsem onlara ver-
di÷im cezanın aynını size tatbik ederdim” demiútir.
øslâm bilginlerinin ço÷unlu÷u, úâhitlikten dönme sebebiyle hük-

258 Hadisin devamı, “zina edene ise mahrumiyet vardır” úeklindedir. Bu hadis muteber
hadis kitaplarının tamamında rivâyet edilmiútir. Bkz. el-Aynî, Umdetu’l-Kârî, c.
XXIII, s.249; Müslim, Sahih, c. IV, s.171.
259 Md. 80.
260 Md. 1728.
261 Md. 1729