Page 218 - Microsoft Word - orjinal

218 øSLÂM HUKUK FELSEFESø

de bu do÷rultuda hüküm vermiúlerdir.
Bu úekilde yapılan úâhitli÷i reddedenler, görüúlerini úöyle temel-
lendirmiúlerdir: Kur’an-ı Kerim’de iki erkek veya bir erkek iki kadın
úâhit úart koúulmaktadır. Hz. Peygamber’in, bir úâhit ve davacının
yeminine göre hüküm verdi÷ine dair hadis ise, âhad haberdir. Böyle
bir hadis, Kur’an nassını neshedemez.
3. Kadınların ùâhitli÷i

Pratik hayatta kadınların erkeklere nispetle daha az tecrübeli ol-
dukları kabul edilen sosyolojik bir gerçektir. Bu durum eskiden beri
böyledir. Hatta Yahudi hukuku gibi bazı hukuk sistemlerinde kadınla-
170
rın úâhitli÷i bütünüyle kabul edilmemiú, bazılarında ise ancak bazı
çekincelerle benimsenmiútir. økinci grupta yer alan hukuk sistemlerine
örnek vermek gerekirse; øsviçre’nin bazı kantonlarında, 19. yüzyılın
baúlarına kadar uygulanan kanunlarda, iki kadının úâhitli÷i bir erke÷e
denk sayılıyordu; aynı úekilde eski Fransız kanunlarında da bir kadı-
171
nın úâhitli÷i erke÷inkine denk görülmüyordu. Geçen yüzyılın sonla-
rında ta’dil edilmeden önce Napolyon Kanunu da, vasiyet ve úahıs
hukuku ile ilgili bazı hukuki muamelelerde kadınların úâhitli÷ini kabul
etmeyerek erkeklerin úâhitli÷ini úart koúmuútur. 172

Pratik tecrübelerinin az oluúlarının yanında Arap kadınları, gele-
neksel olarak erkeklerden uzak tutulmuúlardır. øslâm dini de, bu du-
rumu dikkate alarak, kadınların úâhitli÷ini ancak onların muttali ol-
dukları hususlarda geçerli saymıú, âdeten erkeklere nispetle daha az
tecrübe sahibi oldukları iktisadî muamelelerde kadınların úâhitli÷ini
erke÷in úâhitli÷inin yarısına denk görmüútür. Kur’an-ı Kerim, vadeli
borçların yazılı senetle tescil edilmesini teúvik ederken, “E÷er iki er-
kek olmazsa, bir erkek ve iki kadını úahit tutun. Bu, onlardan biri unu-
tacak olursa, di÷erinin ona hatırlatması içindir” denilmiútir. 173

ùevkânî, Neylü’l-Evtâr, c. VIII, s.285; el-Aynî, Umdetu’l-Kârî, c. XIII, s.244 vd.;
en-Nevevî, ùerhu Müslim, c. XII, s.4.
170 Bkz. Sabri, Muhammed Hâfız, el-Mukaranât ve Mukabelât, Kahire 1902, md. 51.
171 Di÷er örnekler için bkz. Alfred ThƗbit, La preuve testumoniale en droit
ottoman,(Doktora tezi), Lyon, 1927, s. 29-31.
172 7 Aralık 1897 yılında yapılan tadilattan önceki 37 ve 980. maddeleri.
173 Bakara 2/182.