Page 217 - Microsoft Word - orjinal

SUBHø RECEB MAHMESÂNÎ 217

tamamında kadınların úâhitli÷ini kabul etmemiúlerdir. 165
d. øki erkek veya bir erkek iki kadının úâhitli÷i
Bu Kur’an-ı Kerim’in vadeli borçların senede yazılmasıyla ilgili
öngördü÷ü nisaptır. Söz konusu âyette; “... (Bu iúleme) úahitliklerine
güvendi÷iniz iki erke÷i; e÷er iki erkek olmazsa, bir erkek ve iki kadını
úahit tutun” buyurulmaktadır. 166
øslâm hukuk mezheplerinin tamamı, alıú-veriú, ödünç alıp verme,
gasp gibi malı ilgilendiren konular ile her çeúit borç iliúkilerinde bu
úekildeki úâhitli÷i ittifakla kabul etmiúlerdir. Hatta Hanefî mezhebi,
kul haklarını (úahsi haklar) ilgilendiren di÷er meselelerde de bunu
kabul etmiútir. Baúka bir ifadeyle bu mezhebe göre, ister mala iliúkin
ister evlilik ve boúanma gibi di÷er meselelere iliúkin olsun, medeni
hukuk alanında bir erkek ve iki kadının úâhitli÷i kabul edilmiútir. An-
cak böyle úâhitlik, Allah hakları olarak nitelenen hadlere iliúkin cezâî
konularda kabul edilmemiútir. Mecelle-i Ahkâm-ı Adliyye’de bu görüú
esas alınmıútır. 167
Zâhirîler ise, kul haklarını ilgilendiren bütün meseleler ile zina ha-
riç hadlerin tamamında bu tür úâhitli÷in geçerli oldu÷unu kabul etmiú-
lerdir. 168
e. Bir erke÷in úâhitli÷i ve davacının yemini.
Bu úâhitlik, Hanefîler, ømam el-Evzâî ve ømam Mâlik’in talebele-
rinden el-Leys tarafından kabul edilmemiútir. Ancak di÷er imamlar,
sünnete dayanarak, mal ile ilgili meselelerde bu tür úâhitli÷i geçerli
saymıúlardır. Hz. Peygamber’in (s.a.s) davacının yemini ile destekle-
nen tek úâhidin tanıklı÷ına dayanarak, davacının lehine hüküm verdi÷i
169
rivâyet edilmektedir. Hz. Ebû Bekir, Hz. Ali ve Ömer b. Abdulaziz

165 Bkz. øbn Rüúd, Bidâyetü’l-Müctehid, c. II, s. 385; øbn Hazm, el-Muhallâ ve øbn
Kudame, el-Mu÷nî, (c. XII) mezkûr konular iúlenirken. el-Hillî, ùerâiu’l-øslam, s.
334.
166 Bakara 2/282.
167 Md. 1685.
168 Bunun için bir önceki dipnota bakınız.
169 Bu hadisi ømâm Mâlik Muvattâ’ında zikretmiútir. (Bkz. es-Suyûtî, Tenviru’l-
Havâlik, c. II, s.108). eú-ùâfiî de Müsned’inde buna yer vermiútir. (Bkz. Kitabu’l-
Umm, c. VI, s.156). Müslim, (Sahih, c. V, s.128), Ahmed b. Hanbel, di÷er dört Sü-
nen müellifleri ile ed-Dârakutnî ve di÷erleri de bu hadisi kaydetmiúlerdir. Bkz. eú-