Page 215 - Microsoft Word - orjinal

SUBHø RECEB MAHMESÂNÎ 215

153
Örne÷in Lübnan Hukuk Mahkemeleri Usûlü Kanunu’nda, yazılı
senedin muhtevasının aksini ispatta úâhitlik kabul edilmez; aynı úekil-
de bazı sınırlı istisnâî durumlar hariç olmak üzere, kıymeti 55 Lübnan
Lirası’nı geçen davalarda da kabul edilmez. 154
øslâm hukukunda, bilginlerin ço÷unlu÷unca kabul edilen görüúe
göre; úâhitlik bütün durumlarda geçerli olmakla birlikte, kabulü için
asgari veya belirli bir sayının bulunması úart koúulmuútur. Bu sayı ise
mezheplere ve dava konularına göre de÷iúiklik arz etmektedir.
Buna ra÷men fakihler, do÷runun ortaya çıkarılması, úâhitlerin sa-
yılarına de÷il adâletine ba÷lı oldu÷u gerekçesiyle úâhitlikte sayı belir-
lenmesinin, kıyasa muhalif olarak sâbit olan taabbudî konulardan ol-
155
du÷unu söylemiúlerdir. Burada temel konularla yetinilerek úâhitli÷in
mertebeleri özetlenmeye çalıúılacaktır.

2. ùâhitli÷in Dereceleri
a. Dört kiúinin úâhitli÷i.
øslâm mezhepleri, “Namuslu kadınlara zina isnadında bulunup,
sonra (bunu ispat için) dört úahit getiremeyenlere seksener de÷nek
156
vurun” ; “Onlar (iftiracılar) bu iddialarına dair dört úahit getirselerdi
ya! Mademki úahit getirmediler; öyle ise onlar Allah katında yalancı-
157
ların ta kendisidirler” ; “Kadınlarınızdan fuhuú yapanlara karúı içi-
nizden dört úahit getirin” 158 úeklindeki âyetlere dayanarak, zina haddi
konusunda úâhitlerin asgari sayısının 4 erkek oldu÷u hususunda ittifak
etmiúlerdir.
Bu konuda úartların a÷ır tutulması, namus konusunda ihtiyatlı dav-
ranmayı ve ayıpları örtmeyi istemekten kaynaklanmaktadır. Bu konu-

153 Lübnan Hukuk Mahkemeleri Usûlü Kanunu, md. 153, 241. Osmanlı Hukuk Mah-
kemeleri Usûlü Kanunu’nun 80. maddesine göre söz konusu para miktarı 10 Os-
manlı Altın Lirasıdır. Ayrıca bkz. Fransa Medeni Kanunu, md. 1341/1922.
154 Md. 242. Bu maddede, yazılı delillerin ilkel olması veya kaybolması ya da elde
etmenin mümkün olmaması durumlarda, ticari ve maddi fiillerde úâhitlik kabul
edilmektedir.
155 ez-Zeylâî, Osman b. Ali, Tebyinu’l-Hakâik ùerhu Kenzi’d-Dekâik, Kahire 1313-
15/1895-97,c. IV, s.212.
156 Nûr 24/4.
157 Nûr 24/13.
158 Nisâ 4/15.