Page 140 - Microsoft Word - orjinal

140 øSLÂM HUKUK FELSEFESø

20
21
muútur. Müellefe-i Kulûb; Hz. Peygamberin, imanlarının zayıflı÷ı
veya kendi halkı içinde yüksek mevkiye sahip olmalarını dikkate ala-
rak veya kötülüklerini bertaraf etmek amacıyla øslâm’a ısındırmak için
kendilerine zekâttan pay verdi÷i kimselerdir. 22
Hz. Ömer, bu açık Kur’an hükmüne ra÷men müellefe-i kulûb’un
zekât hissesini iptal etmiú ve úöyle demiútir: “Bu Allah Resulünün,
øslâm’a ısındırmak için size verdi÷i bir úeydi. Artık Allah øslâm’ı kuv-
vetlendirmiú ve deste÷inizi gerekli olmaktan çıkarmıútır. Artık ya
23
Müslüman olarak kalırsınız ya da savaúırız.” “Kimsenin øslâm’a
girmesi için bir úey vermeyiz. Dileyen inansın, dileyen inkâr etsin.” 24
Bu örnekte nass, øslâm davetinin zarureti ve baúarısının gereklili-
÷ine dayandırılmıútır. øslâm’ın güçlenmesinden sonra söz konusu illet
ortadan kalkmıú, bunun üzerine Hz. Ömer, bu illete dayandırılan
nassı(n hükmünü) ortadan kaldırmıútır.
b. Boúama
Bir kimse hanımını bir mecliste üç kere boúarsa, Hz. Peygamber
(s.a.s) ve Hz. Ebû Bekir dönemi ile Hz. Ömer’in halifeli÷inin ilk yılla-
rında, bu bir boúama sayılıyordu. Hz. Peygamber’in sünneti böyley-
25
di, bundan sonra icmâ da bu úekilde oluúmuútu.
Buna ra÷men Hz. Ömer, bu úekilde yapılan boúamanın bâin talâk
kabul edilmesini, yani söylendi÷i gibi üç talâk kabul edilmesini em-
retmiútir. Çünkü Hz. Ömer, insanların bu iúi hafife aldı÷ını ve bir ke-
rede üç talâkla boúamanın ço÷aldı÷ını görmüú ve onları cezalandırıp,
bu alıúkanlıktan men etmeyi amaçlamıútır.
Hz. Ömer’in kendi zamanında güzel gördü÷ü bu uygulamayı, fa-
kihlerin bazıları, kendi zamanlarında uygun görmemiútir. Tam tersine,

dır. er-Râzi, Mefâtihu’l-Gayb, IV, s. 460-464; es-Suyûtî el-Mahallî, Tefsiru
Celaleyn, c. I, s.222.
20 Tevbe 7/60.
21 øsimleri için bkz. øbn Kuteybe, el-Meârif, s. 149.
22 Bu konudaki mezheplerin farklı görüúleri ve tafsilatlı bilgi için bkz. øbn Hümmâm,
Fethu’l-Kadîr, c. II, s.145; øbn Qudâme, eú-ùerhu’l-Kebir, c. II, s. 696 vd.; en-
Nevevî, el-Mecmu‘ ùerhu’l-Mühezzeb, c. VI, s.197 vd.
23 øbn Hümmâm, Fethu’l-Kadir, a.y.
24 el-Beyhakî rivâyet etmiútir. Bkz. en-Nevevî, Mecmu‘, a.y.
25 Bkz. en-Nevevî, ùerhu Sahih-i Muslim, c. X, s.70