Page 125 - Microsoft Word - orjinal

SUBHø RECEB MAHMESÂNÎ 125

3) Sahâbenin icmâı
160
Hz. Ebû Bekir, "kelâle konusunda kendi görüúümü bildirdim.
ùayet do÷ru ise Allah'tandır. Yanlıú ise benden ve úeytandan olup
Allah ve Resûlü bundan uzaktır" demiútir.
Hz Ömer de, "Ömer do÷ruyu buldu÷unu bilmiyor, fakat bu, onu
içtihat etmekten alı koymaz." demiútir. Yine Hz. Ömer, kendinin mehri
yüksek tutmayı yasaklamasını reddederek hutbe esnasında, insanların
gözü önünde kendisini uyaran kadına cevap olarak; "kadın isabet et-
miú, Ömer ise yanılmıútır," demiútir. 161
4) Dört Mezhep ømamının Görüúleri 162
øbn Kayyım, ømam Ebû Hanîfe ve ømam Ebû Yûsuf'un, "Kimseye,
nereden aldı÷ımızı bilmeden sözümüzü nakletmesi helâl de÷ildir"
dediklerini rivâyet etmektedir.
Aynı úekilde Ma‘n b. Îsâ'nın ømam Mâlik'in, "Ben bir beúerim; ha-
ta da ederim, isâbet de… Kendi içtihadımla söyledi÷im görüúlerime
bakın, Kitap ve Sünnete uyanlarını alın, uymayanlarını ise terk edin"
dedi÷ini duydu÷u nakledilmektedir. Bu düúünceden hareketle ømam,
Malîkî mezhebini insanlara dayatmaya çalıúan Halîfe Hârûnürreúîd’i
bundan alıkoymuútur.
Aynı úekilde ømam eú-ùâfiî de; "Ben Hz. Peygamberin sözünün
hilafına bir söz söylemiú olsam, Hz. Peygamberden sahih olarak ula-
úan hadise uyulması evlâdır, (bu durumda) benim sözümü taklit etme-
yin. Benim görüúüme muhalif sahih bir haber varsa, ona uyun; bilmiú
olun ki o, benim de görüúümdür" demiútir.
Son olarak, içtihattan kaçınıp sünnete sarılmada imamların en
meúhuru olan Ahmed øbn Hanbel, kendilerinden birisine, aynı anlam-
da, "Beni, Mâlik'i, eú-ùâfiî'yi, es-Sevrî'yi taklit etmeyin. (ølmi) onların
aldı÷ı kaynaktan alın" demiútir.
Bu deliller, körü körüne taklidin dinde geçerli olmadı÷ını, gücü
yeten her âlimin içtihat etmesinin vâcip oldu÷unu açıkça ortaya koy-

160 Babası ve o÷lu olmayan anlamına gelen kelâle’nin mirası konusunda kendi görüúü-
nü açıklarken bu sözü söylemiútir.
161 el-Âmidî, el-øhkâm, c. III, s. 150, el-Gazâlî, øhyâ c. I, s. 39.
162 eú-ùevkânî, Risâletü’l-Kavli’l-Mufîd fî Edilleti’l øctihâd, s. 15-27.