Page 117 - Microsoft Word - orjinal

SUBHø RECEB MAHMESÂNÎ 117

ediyorsa, kâfirlerle savaú esnasında Müslüman esirlerin öldürülmesi
câiz olur.
4. ømam Mâlik, hırsızlık suçuyla zanlı olan kiúinin hapsedilmesini
câiz görmüútür. Onun talebeleri, zanlının dövülebilece÷ini dahi söy-
lemiúlerdir. Onlara göre dövmenin, çalınan malın ortaya çıkarılması
ve hırsızın baúkalarına ibret ve ikaz olarak gösterilmesi gibi iki faydası
132
vardır. Ancak dövme esnasındaki ikrarın da bir de÷eri yoktur. Bu,
Romalılarda, Orta Ça÷ Avrupa’sında ve eski Çin kanununda zanlının
133
dövülmesinin mubah olmasına benzer bir görüútür.
Bunlar, Mâlikî mezhebinde mürsel maslahat delilinin bir özeti-
dir. Hanbelîlerden ømam et-Tûfî, ùâfiîlerden ømam el-Gazâlî gibi bazı-
ları dıúında di÷er imamlar, genel olarak bu delili kabul etmemiúlerdir.
el-Gazâlî, buna ıstıslâh ismini vermiú, ancak onu beúinci bir delil ola-
rak görmemiú; zorunlu, kesin ve genel olması úartıyla bunun kullanıl-
masına cevaz vermiútir.
Buna göre el-Gazâlî, düúman Müslüman esirleri kalkan yaptı÷ın-
da, onların galip gelmesini ve bütün Müslümanların öldürülmesini
önlemek amacıyla, Müslüman esirlerin öldürülebilece÷ini söylemiútir.
Ancak o, hırsızlıkla suçlanan zanlının dövülmesini kabul etmez. Çün-
kü hırsızın konuúturulması, baúka maslahatlarla çeliúmektedir. O da
dövülenin maslahatı ve suçsuz olma ihtimalidir. “Suçluyu dövmemek,
suçsuzun dövülmesinden daha hafiftir.” 134
Görüldü÷ü gibi, el-Gazâlî’nin sanı÷ın dövülmesi konusundaki gö-
135
rüúü, ça÷daú teorilere, Hanefi mezhebinde tercih edilen görüúe ve
“Devlet baúkanının hata ile affetmesi, hata ile cezalandırmasından
136
hayırlıdır” hadisine uygundur.

132 Ancak ømam Sahnûn, bu tür ikrarın sahih oldu÷unu belirtmiútir. Bkz. eú-ùâtıbî, el-
ø‘tisâm, a.y.
133 Keeton, Principles, s.269.
134 el-Gazâlî, el-Mustasfâ, a.y.
135 el-Mebsût, c. XXIV, s. 70.
136 es-Suyûtî, el-Câmiu‘s-Sa÷ir, n. 313. et-Tirmizî, el-Beyhakî, el-Hâkim ve øbn Ebi
ùeybe’den naklen.