Page 380 - Mustafa Baş KUR’AN-I KERİM’İN MADDİ VARLIĞI

PEDAGOJİK MEAL-TEFSİR YA DA KUR’AN’IN PEDAGOJİK OKUNMASI
ÜZERİNE BİR TEKLİF DENEMESİ 379

Bu yaklaşıma göre pedagojik tefsirde yapılacak ilk işlem,
Kur’an’ın genel eğitsel amacı/amaçlarını belirlemeye çalışmak-
tır. Elbette bu işlem Kur’an’ın tamamının amaçlar bakımından
irdelenmesini gerektirir. Kur’an’ın amacı/amaçları belirlendik-
ten sonra her bir surenin amaçlarının tespiti yapılmalıdır. Bu
yapılırken Kur’an’ın genel amacı sürekli göz önünde bulundu-
rulmalıdır. Ve mümkünse/varsa/tespit edilebilirse her bir sure
için tek/genel bir amaç belirlenmelidir. Daha sonra, varsa, su-
renin genel amacının alt amaçları ve/veya birden fazla genel
amaç ve alt amaçları belirlenmelidir.

Amaçların belirlenmesinde elbette mantıki çıkarsamalar
ve genellemeler kullanılacaktır. Bu yapılırken metin üzerinde,
Kur’an’ın ve (ilgili) surenin bütünlüğü çerçevesinde dile ve kül-
türe dayalı çalışmalar yapmak yeterli olabilir. Hatta bu konu-
daki ilke, her surenin kendi içindeki bütünlüğünü/ bütünlükle-
ri tespit ve tercih etmek, Kur’an’ın bütünlüğünü ise genel amaç
ve ilkeler bağlamında göz önünde tutmak şeklinde de belirle-
nebilir. Ayrıca batıni veya hurufi vb. anlam üretme tekniklerini
kullanmaktan kaçınmak gerekir.

Her bir sure için amaç/lar belirlendikten sonra yapılacak
işlem, o amaca ulaştıracak muhtevayı o sure içerisinde tespit
etmektir. İlk etapta diğer surelerde yer alan aynı veya benzer
amaçları ve muhtevaları bir araya getirmeye çalışmaktan ka-
çınmak, surenin asıl amacını ve o amaca ulaştıracak muhte-
vayı tespit edebilmek açısından önemlidir. Bu yaklaşım aynı
zamanda her surenin amaç, muhteva ve yöntem açısından öz-
günlüğünün kabulü anlamına gelir. Surelerdeki aynılıklar veya
benzerlikler, mutlak olarak amaç ve muhtevaların aynılıkları
anlamına gelmez. Ancak bu onları kesinlikle dışlar anlamına