Page 66 - Microsoft Word - orjinal

66 øSLÂM HUKUK FELSEFESø

oluúmaktadır. 91
Daha baúka pek çok úerhleri bulunmaktadır. Bunların ço÷unlu-
÷unda, Mecelle’nin bazı maddelerinin, özellikle ilk 100 maddesinin
úerhi ile yetinilmiútir. Bu konuda daha fazla sözü uzatmaya gerek gö-
rülmemiútir.

IX- Do÷u Ülkelerinde Teúrî‘ Faaliyetleri

A. Günümüzde Mecelle
Hukuk tedvini hareketi, Arap ülkelerinin tamamını kapsamıútır.
Mecelle-i Ahkâm-ı Adliyye, Türkiye’de ve Osmanlı idaresine ba÷lı
olan toprakların tamamında uygulanmıú ve birinci dünya savaúından
sonra bir müddet daha tatbik edilmeye devam etmiútir. Fakat bundan
sonra Türkiye’de tamamen yürürlükten kaldırılmıú, daha sonra, çok az
bazı hükümleri dıúında, Lübnan’da da tedrîcî olarak yürürlükten kaldı-
rılmıútır. Bugün, pek çok de÷iúiklik ve tadilat yapılmak suretiyle Fi-
listin, Irak, Suriye ve Do÷u Ürdün’de uygulanmakta olup, bunların
dıúında tatbik edilen ülke kalmamıútır. 92
Burada, yeni Irak Medenî Kanunu’ndan bahsetmeye ihtiyaç bu-
lunmaktadır. 1936 yılında, øslâm hukuk kurallarına uygun ancak mo-
dern zamanların ihtiyaçları için gerekli görülebilecek hükümleri ça÷-
daú hukuk sistemlerinden alarak dâhil etmek suretiyle bir kanun hazır-
lamak amacıyla, Ba÷dat’ta bir komisyon kuruldu. Bu komisyon, yeni
kanun telifinin hazırlanmasını, Mısır fıkıh âlimlerinden Dr.
Abdurrezzâk es-Senhûrî’ye havale etti. Adı geçen bir cüz hazırladık-
tan sonra, bir müddet bu faaliyete ara verdi. Sonra, 1942 senesinde
tekrar baúladı ve çalıúmasını tamamladı. Bugünkü kanun tasla÷ı, Dr.
Abdurrezzâk es-Senhûrî’nin baúkanlı÷ında ve Ba÷dat’taki bazı önemli
hukuk adamlarından oluúan heyette sonuçlandırılmıútır. Heyet çalıú-

91 1936-1942 seneleri arasında, Ba÷dat’ta, el-Me’ârif ve et-Tefeyyudu’l-Ehliyye mat-
baaları tarafından basılmıútır.
92 Meselâ, Do÷u Ürdün’de, Hukuk Muhakemeleri Usûlü Kanunu’nun 64. maddesi ile
hâkime úâhitleri de÷erlendirme ve sayılarını azaltma yetkisini veren 1928 seneli
Delillerin Tadil Kanunu gibi di÷er düzenlemelerle birlikte, Mecelle, hâlâ prensipte
kullanılmaya devam etmektedir (Resmî Gazete, 6 Kânûn-i Evvel 1938 Sayı 211).