Page 49 - Microsoft Word - orjinal

SUBHø RECEB MAHMESÂNÎ 49

(ö. 175/791), ùerîk en-Nehaî (ö. 177/793), Süfyân b. Uyeyne (ö.
198/813), øshâk b. Rahaveyh (ö. 238/852) ve Ebû Sevr diye tanınan
øbrahim b. Hâlid el-Ba÷dâdî (ö. 246/860).
Aynı úekilde, el-Evzâî, Dâvûd ez-Zâhirî ve et-Taberî gibi bilginler
de bu mezhep sahiplerindendir. Burada sadece, son zikredilen üçün-
den kısaca bahsedilecektir.

B. Evzâî Mezhebi
ømam Evzâî’nin tam ismi, Ebû Amr b. Abdurrahman b. Amr’dır.
Yemen’de bir oba olan Evzâ’a nispet edilir. Evzâ’ın ùam'da bir köy
oldu÷u da söylenir. Evzâî, 88/703 yılında, Ba‘lebek’te dünyaya gelmiú
ve 157/773 yılında vefat edinceye kadar Beyrut’ta ikâmet etmiútir. 49
Bugün Evzâî Mahallesi olarak bilinen, Beyrut kumlu÷unun güney
tarafına defnedilmiútir.
ømam Evzâî, fakih, muttakî, cesur ve hadis ilmini bilen bir zâttı.
Evzâî ùam halkının imamı olup, burada yaúayan halk onun mezhebine
tâbi idi. Daha sonra mezhebi, Endülüs’e intikal etmiútir. Ancak,
ùam’da ùâfiîlik, Endülüs’te de Mâlikîlik mezhebinin ortaya çıkmasıy-
la, hicrî ikinci asırdan sonra mensubu kalmamıútır.
Evzâî mezhebi, re’y ve kıyastan kaçınan ehl-i hadîs ekolünden sa-
50
yılmaktadır. Bu mezhep, kaybolup giden mezheplerdendir; bugün
bunlar hakkındaki görüúleri, ancak di÷er mezheplere iliúkin yazılan
51
fıkıh kitaplarında bulabiliyoruz. Fas’ın baúkenti Fas’ta bulunan
Kuraviyyîn Fakültesi Kütüphanesinde, Evzâî fıkhına dair yazma ese-
rin bulundu÷unu iúittim. ùayet bu do÷ruysa, idarecilerin bu iúe önem
vererek, tarihe hizmet etmek ve øslâmî ilimleri ihya etmek amacıyla,
bunları güzel bir baskıyla neúretmeleri ve insanlı÷ın hizmetine sunma-
ları umulur.

49 øbn Hallikân, Vefâyât, s.275. øbn Nedîm 159/775 yılında vefat etti÷ini söylemiútir.
Bkz. el-Fihrist, s.318.
50 øbn Kuteybe, onu hatalı bir úekilde ehl-i re’y arasında saymıútır. Bkz. øbn Kuteybe,
Kitabu’l-Meârif, Kahire 1934, s. 217.
51 Bkz. el-Umm adlı kitabın 7. cildinin içindeki Ebû Yûsuf’un Siyeru’l-Evzâî adlı
kitabı. Ayrıca bkz. Kitâbu Mehâsini’l-Mesâ‘î fî Menâkıbi’l-ømâm Ebî Amr el-Evzâî.
Bu kitap Zeynüddîn el-Hatîb tarafından kaleme alınan Berlin Kütüphanesindeki
mevcut nüshası esas alınarak ùekip Arslan tarafından neúre hazırlanmıú ve Mı-
sır'daki Matbaatü’l-Halebî'de basılmıútır.