Page 47 - Microsoft Word - orjinal

SUBHø RECEB MAHMESÂNÎ 47

Eski Romalılar döneminde ømparator Caracalla; kardeúi Geta’nın
öldürülmesine cevaz vermedi÷i için Romalı hukukçuların tartıúmasız
45
baúkanı Suriye asıllı Papinian’ın idamını emretmiútir. Bu örnekler ve
benzerleri, gerçek dürüstlük ve sa÷lam imanın baskı ve kaba kuvvete
boyun e÷meyece÷ini ve bedeli ne kadar a÷ır olursa olsun fedakârlıktan
kaçınmayaca÷ını kanıtlamaktadır.
Ahmet b. Hanbel’in, mezhebini rivâyet etmekle úöhret bulan tâbi-
leri úunlardır: Kitabu’s-Sünen fi’l-Fıkh isimli eserin yazarı ve el-
Esrem olarak tanınan Ebû Bekr b. Hânî; el-Muhtasar’ın yazarı Ebû
Kasım el-Hirakî (ö. 334/945); Abdulaziz b. Ca‘fer (ö. 363/973), fıkıh
kitaplarının en önemlilerinden olan el-Mu÷ni adlı eserin yazarı
Muvaffakuddin ibn Kudâme (ö. 620/1223); 46 el-Mugnî isimli metnin
47
úerhi olan ùerhu’l-Kebîr adlı eserin kitabın yazarı ùemsüddîn ibn
Kudâme el-Makdisî (ö. 682/1283); meúhur el-Fetâvâ adlı eseri ile
Mecmuatu’r-Resâil el-Kübrâ, Minhâcu’s-Sünne, Risâletu Meârici’l-
Usûl ve daha pek çok kitabın yazarı olan Takiyyüddin Ahmed ibn
Teymiyye (ö. 728/1327), ø‘lâmu’l-Muvakki‘în an Rabbi’l-Alemîn, et-
Turuku’l-Hükmiyye fi’s-Siyâseti’ú-ùer‘iyye, Zâdu’l-Meâd fî Hedyi
Hayri’l-Ibâd ve baúka eserlerin sahibi øbn Kayyım el-Cevziyye olarak
bilinen Ebû Abdullah b. Bekr ez-Zer‘î ed-Dımeúkî (ö. 751/1350).

B. Hanbelî Mezhebinin Yayılması ve Vehhâbîlik Hareketi
Hanbelî mezhebi en az yayılan Sünnî mezheplerdendi. ølk önce
Ba÷dat’ta, daha sonra hicrî 4. asırda Irak’ın dıúında ve son olarak da
hicrî 6. asırda Mısır’da yayılmıútır.
øbn Teymiyye ve ö÷rencisi øbn Kayyım gibi müçtehitlerin gayret-
leriyle, mezhep canlanmaya ve yenilenmeye baúlamıútır. Daha sonra
12/18 asırda, Muhammed b. Abdulvehhâb’ın, Necd’deki ıslahatçı

45 Girard, P.F., Manuel élémentaire de drot romain, Paris 1924, s. 67.
46 el-Mu÷ni basılmadan önce el-Menâr dergisinin sorumlu sahibi, 1344/1925 Yılında
yayınlanan 26 cildin 278. sayfasında úöyle demiútir: “E÷er Allah el-Mu÷ni kitabının
neúir iúini, bunu üslenen kiúiye kolaylaútırırsa, øslâm fıkhının ölmeyece÷inden emin
olarak ölürüm.” Sonradan el-Menâr Matbaası güzel bir iú çıkararak bu kitabı on iki
cilt halinde basmıútır. Bu kitap, Hicaz Meliki Abdulaziz Ali Suud’un bastırdı÷ı
eserlerdendir.
47 Bu kitap da el-Mu÷nî eki ile el-Menâr Matbaasında basılmıútır.