Page 233 - Microsoft Word - orjinal

SUBHø RECEB MAHMESÂNÎ 233

Aynı úekilde Lübnan Medeni Muhakeme Usûlü Kanunu’nda, 233
davalı yemin edince, artık hasmının, yeminin yalan oldu÷una dair
getirdi÷i delil kabul edilmez. Çünkü cezâî bir karar gere÷ince yeminin
yalan oldu÷u tespit edildi÷inde; zarar gören tarafın, zararın ve iúten
alıkonulmasının bedelini isteme hakkı do÷ar.” 234
b. Davalının yeminden çekinmesi ve yemini reddi
Davalının kendisine teklif edilen yemini etmesi halinde, buna iliú-
kin hükmü yukarıda açıklamıútık. Buna mukabil davalının yemin et-
mekten kaçındı÷ı durumunda, sadece bundan dolayı aleyhinde hüküm
verilebilir mi? Yemin davacıya teklif edilir mi? Bu konuda mezhepler
farklı görüúler ileri sürmüúlerdir.
Hanefîlere ve Ahmed øbn Hanbel'den gelen iki rivâyetten birine
göre, yeminden kaçınmak ikrar gibidir. Davalı yemin etmekten kaçın-
dı÷ında, davacının hakkını ikrar etmiú sayılır. Zira davalı, davayı inkâ-
rında do÷ru ise, yemin etmekte tereddüt etmez. Yeminden kaçınmak,
ya açık bir úekilde olur ya da susmak suretiyle dolaylı olarak gerçekle-
úir.
Birinci görüúe göre, davacıya yemin ettirilmez. Davalının talebi
olsun veya olmasın, davacıya iddiasının do÷ru oldu÷una dair yemin
verdirilmez. Mecâmi’de yer alan küllî kâidelerde de böyle ifade edil-
235
mektedir: “Yemin daima, davayı inkâr için olur”. Bunun delili, daha
önce geçen Hz. Peygamber’in, “Delil davacının, yemin ise inkâr ede-
nin yükümlülü÷üdür” hadisidir. Bu hadis mutlak olarak varit olmuútur;
yeminin davacıya da teklif edilebilece÷ine delâlet eden bir iúaret bu-
lunmamaktadır. Mecelle de bu görüúü esas almıútır. 236
Di÷er imamlara ve ømam Ahmet b. Hanbel’den gelen ikinci
rivâyete göre, davalının yeminden kaçınması, aleyhinde hüküm ver-
mek için tek baúına yeterli de÷ildir. Çünkü bu, zayıf bir delildir, dava-
lının talebi olmasa da, davacının iddiasında do÷ru oldu÷una yemin

233 Md. 234.
234 Bu, benzeri durumda zararın tazminini kabul etmeyen Fransız hukukçuların yoru-
muna ters düúmektedir. Rethel Mahkemesinin 25 Ocak 1905 tarihli kararına bakı-
nız.
235 Güzelhisari, Menâfi, s. 335.
236 Md. 1820.