Page 179 - Microsoft Word - orjinal

SUBHø RECEB MAHMESÂNÎ 179

G. Sonuç

Buraya kadar anlatılanlardan, øslâm hukuku ile Roma hukuku ara-
sındaki benzerliklerin, farklılıklara oranla çok az oldu÷u, söz konusu
benzerliklerin birinin di÷erinden etkilendi÷ine yeterli delil teúkil et-
medi÷i ortaya çıkmaktadır.

øslâm hukukçularının Roma hukukuna karúı tutumları, øslâm hu-
kukunun ruhu ve kayna÷ının ilahi oluúu dikkate alınarak olumsuz
olmuútur. Fakihlerin, Roma hâkimiyeti altında bulunan ülkelerden
aldıkları örf ve âdetler, bir nassa veya øslâm’ın prensiplerine aykırı
de÷ilse øslâm hukukuna dâhil edilmiútir.

Her halükarda bu âdetler sırf Romalılara ait olmayıp, Araplar ve
di÷er Akdeniz ülkelerince bilinen ticaretle ilgili uygulamalardı. Bun-
lardan bizzat Romalılar da etkilenmiú ve onları Müslümanlardan önce
kendi hukuklarına dâhil etmiúlerdir. øslâm hukuku, az da olsa bazı
yabancı âdetlerden etkilenmekle birlikte, daha önce anlatıldı÷ı gibi,
yeni geliúen medeniyetler üzerinde pek çok etkiler bırakmıútır.

Bu önemsiz etkileúimin dıúında, øslâm hukukunun kendi kendine
ayakta durdu÷u, baúka bir hukuktan alıntı olmadı÷ı açık bir gerçektir.
O, kendine has metodolojisi ve úanlı tarihi olan ba÷ımsız bir hukuk
sistemidir. Ezher Üniversitesinin 1937 yılında Lahey’de düzenlenen
Uluslararası Mukayeseli Hukuk Konferansı’na iútirak eden delegeleri,
konferansa buna dair bir önergeyi kabul ettirmeyi baúarmıúlardır.