Page 208 - Mustafa Baş KUR’AN-I KERİM’İN MADDİ VARLIĞI

HZ. PEYGAMBER DÖNEMİNDE KUR’ÂN’IN HIFZI, KİTÂBETİ VE CEM’İ 207

tir. Zührî, kendi sözleri ile Peygamber’in sözünü karıştırdığın-
dan çağdaşlarından bazıları onun kendi sözlerini Peygamber’in
sözlerinden ayırmasını istemiştir. 395

Yukardaki bu bilgiler onun güvenilirliği hakkında soru işa-
reti oluşturmaktadır. Kendisine sorulan sorulara farklı cevap-
396
lar verdiği ve daha önce söylediklerini unuttuğu , o andaki
ruh hali nasıl ise ona göre cevap verdiği, kendini yorgun his-
settiğinde mürsel hadisleri, kendini zinde hissettiğinde muttasıl
olanları rivayet ettiği ve bu durumun onu arkadaşları nezdinde
397
güvenilmez kıldığı ifade edilmektedir.
Bu durumda Ubeyd ibni Sabbâk ve İbni Şihâb ez-
Zührî’nin yukardaki “Resulüllah vefat ettiğinde Kur’ân top-
lanmamıştı” rivayetini sahih olarak kabul edemeyiz.

İkinci husus da Kur’ân’da nesh olma ihtimalinin Kur’ân’ın
toplanmasına engel olacağı fikridir. Meselâ; Hattâbî ve Zerkeşî
gibi klasik bilim adamları bazı ayetlerin neshedilme ihtimali-
ne karşılık Kur’ân’ın kitap haline getirilmediğini söylemeleri-
398
dir. Zerkeşî, Kur’ân’ın Peygamber döneminde yazılmasının
özgünlüğüne halel getireceğini ve karışıklığa neden olacağını
söylerken; Hattâbî ise Kur’ân’ın tamamının yazılmış olmasına
rağmen, tek bir Mushaf haline getirilmediğini ve sûrelerinin

İbnu’l-Cevzī, 1996), 5/286.
395 Şemsüddīn Muhammed ibn ‘Abdurrahmān es-Sahāvī, Fethu’l-muğîs, 1. baskı,
(Beyrut: Dāru’l-Kütübü’l- ‘Ilmiyye, 1403/1996), 1/247; 1/267-268.
396 ‘Abbâs ibn Muhammed İbn Hâtim ed-Dûrî, Târîhu Yahyâ İbn Ma’în, 1. Baskı,
(Mekke: 1979), 4/490.
397 Muhammed ibn ‘Abdu’l-Bâkî ibn Yûsuf ez-Zürkânî, Şerhu’z-Zürkânî ‘alâ
Muvatta’ İmam Mâlik, 1. Baskı, (Beyrut: Dâru’l-Kütübü’l- ‘Imiyye, 1411 H),
3/476.
398 Suyûtî, el-Itkân, 1/202; Zerkeşî, el-Burhân, 1/297.