Page 410 - islam

h- Veli Kavramı

Tasavvuf alanında kullanılan terimlerden biri de “veli” dir.
Veli kavram olarak dost, arkadaş, sevgili, sahip, malik, koru-
yan anlamlarına gelmektedir. Tasavvufta ise, Allah’ın dostlu-
ğunu kazanmış, söz ve hareketleriyle insanların gönlüne gir-
miş saygın/muhterem kişilerin sıfatı olmuştur. Veli varlığını
Allah’a vakfeden, her şeyi ile ona yönelen, onun sevgisini ka-
zanan bir kul ve kendisini sözleri, hareketleri ve düşüncele-
riyle Peygamber’imize (sav) benzeten kişi olarak tarif edilir.
Kişinin düşüncesinin, niyetinin Allah ve meşguliyetinin Allah
ile olması, her hususta O’na yönelmesi veliliğin alameti ola-
rak bilinir. Veliler bulundukları yöre halkı için birer rahmet
vesilesi olarak saygı görür. Velayet makamı, ölümlerinden
sonra da kabirleri ziyaret edilen, onların yüzü hürmetine
Allah’tan bazı taleplerde bulunulan ve ahirette şefaat yetki-
si olacağı zannedilen kimselerin Allah katındaki manevi yeri
olarak kabul edilir.

Türk-İslam tarihinde Abdulkadir Geylani (ölm. 561/1116),
Hoca Ahmet Yesevi (ölm. 1166), Bahauddin Nakşibendi (ölm
791/1389) gibi büyük tasavvuf önderleri olmasına rağmen
onlara veli sıfatı kullanılmaz. Buna mukabil Hacıbektaş Veli
(ölm. 1271), Hacı Bayram Veli (ölm. 1430), Şeyh Şaban Veli
(ölm. 976/1569) gibi “veli” sıfatıyla anılan tasavvuf ehli bu-
lunmaktadır.