Page 223 - islam

198 Prof. Dr. Mustafa ERDEM

en canlı ve en güzel hatta çok ileri derece örnekleri Hz. Mu-
hammed’in hayatında bulunmaktadır: Bir gün bedevilerden
bir Arap, Hz. Peygamber’in mescidine idrarını yapar. O sırada
mescitte bulunanlar o adamı linç etmek üzere öfkeyle ayağa
kalkınca Resûlüllah ona dokunmamalarını istedi ve idrarının
üzerine bir kova su döküvermelerini söyledi ve şöyle dedi:
“Siz kolaylaştırıcı olarak gönderildiniz, zorlaştırıcı olarak de-

ğil.” (Tirmizî, Tahâret, 112).
Hz. Peygamber’in şu tavsiyesi İslam dininin hoşgörü konusu-
na bakışını özetler niteliktedir: “Kolaylaştırınız, zorlaştırma-

yınız. Müjdeleyiniz, nefret ettirmeyiniz.” (Buhârî, İlim, 11).

8- Hikmet

Hikmet, insanı iyi olana yönlendiren, çirkin ve kötü olandan
alıkoyan söz demektir. İnsanın gücü ölçüsünde eşyanın mahi-
yet ve hakikatini bilmesidir. Hikmet, Allah’a nispet edildiğin-
de “en değerli varlıkları en üstün bilgi ile bilmek” olarak ifade
edilir. Hikmet kelimesi Kur’an-ı Kerim’de yaklaşık on beş yer-
de geçer. Bütün ilahî kitaplar veya bu kitaplarda vahyedilen
bilgiler olarak yorumlanır. Tefsir âlimlerinin büyük çoğunlu-
ğu hikmeti özetle; bütün doğru bilgilerle güzel yaşamak ola-
rak tarif eder.
İlahi hikmet; beşerî güç ve iradenin yönlendiremediği, kont-
rol edemediği maddeden arınmış yaratıkların durumunu
araştıran bir ilim olarak metafizik disiplini ifade etmektedir.
“Hikmetün baliga” tabiri ise Kur’an-ı Kerim için kullanılmak-
tadır.

Hikmet, İslam dininin ilkeleri doğrultusunda yaşamak, akılla
anlaşılamayan bazı sırları onun yardımıyla çözmektir.
Hikmet, insanı öteki canlılardan ayıran düşünme veya bilme
gücünün ürünüdür. Bu bağlamda hikmet başta ahlaki konular
olmak üzere bilgi-amel bütünlüğünü kapsamaktadır.