Page 53 - Türk Ortodoks Patrikhanesi

44 Dr. Mustafa BAŞ

edilmesini rica ederim. Ben 1 O yaşından beri mukaddes kitaplarla meş­
gul olmaya başladım. Mukaddes kitapların lehinde ve aleyhinde ne ya­
zılmışsa okumaya çalıştım. Bundan başka kırk yıldan beri her gün en az
üç sabah, iki akşam gazetesi ve birçok mecmualar okumayı itiyat edin­
mişimdir ... Ruhumu öyle terbiye etmiştim ki uykuda bile sanki bana bir
çok yeni şeyler öğreten bilgilerle meşgul olurum. Kendimi bu derece
ilm-ü irfana bağladığım halde, yine de bir hiç olduğum kanaatini taşı­
maktan asla çekinmemişimdir. Böyle olmakla birlikte ilahi bilgiler ve
tecrübeler içinde itikat ve imanımla şu fani ömürden gücüm yettiği ka­
dar zevk duymaktayım. Bunun bana bir ilahi lütufkarlık olduğuna ina­
nıyorum ... Ben Ortodoks Hıristiyan olarak doğdum. Ana dilim Türk­
çe'dir. Rumca, Ermenice, Fransızca, Arapça, Farsça da öğrenmeye ça­
lıştım. Dinimin ve Kilisemin anadili olan Rumca ile mukaddes kitabı
ezberlediğimden bu dili çok iyi anlarım.:. Milli ve dini duygularımın
sağlamlığı, milliyetimin Türk, din ve mezhebimin ise Ortodoks oldu­
ğunda beni hiçbir zaman şüphe ve tereddüde düşürmemiştir ... "< 83 l
O, milliyet anlayışını da şöyle dile getirmektedir: "Din değiştiren
bir ferdin mutlaka milliyetini de, ırkını da değiştirmesi gerekmez. Esa­
sen buna imkan da yoktur. Din değiştirmek, bir arzu meselesidir. Irk ve
milliyet ise, insanın arzu ve iradesine değil, dile, kültüre, tarihi müna­
sebetlere bağlıdır. Din, Allah'a ait ve vicdana bağlı bir hadisedir. Milli­
yet ise, tamamıyla içtimai, tarihi bir vakıadır. Aynı milliyet içinde çeşit­
li din ve mezhepler olduğu gibi, aynı dine mensup olanlar da ayrı ırk ve
milliyet duygularını taşıyabilirler .. " (84)
Milli Mücadelenin başladığı yıllarda Fener Rum Patrikhanesi bütün
kilise teşkilatlarına yayınladığı Türk olmadıkları, Türklerle alakayı da
kestikleri, bu sebeple Milli hareketleri ile bir alakalarının bulunmadığı,
Hükümet tarafından yapılan davetlere de iştirak edilmemesinin gerek­
tiği, Patrikhanenin 1 9 1 9 yılından beri Yunan olduğu şeklinde bir tamim
göndererek bütün Rumları kendi yanına çekmeye çalışmıştır< 85 >. Papa

(83) Ercan, 417-418 ; Şahin 243-244.
(84) Ercan, 4ı8 ; Şahin, 244.
(85) İkdam, 26 Kanunuevvel (Aralık) 1921 ; Mustafa Emil Elöve, "'Türkiyede Din İmtiyazları", An­
kara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi (A.Ü.H.F.D), Ankara 1953, X/1-4, 363.