Page 192 - Türk Ortodoks Patrikhanesi

Türk Ortodoks Patrikhanesi 183

liğine bağlı olan Hıristiyan Türk Birliği, Fener karşısında da milli bir
birlik olarak duracaktır.

b- Hıristiyan Türkleri Etkisi Altına Almaya Çalışan Kurumlar
Hıristiyanlığın Türkler arasında yayılmasında, Fener Rum Ortodoks
Patrikhanesi ile daha sonraki yıllarda onun yerini ve rolünü üstlenme­
ye çalışmış bulunan Rus Ortodoks Patrikhanesi etkili olan önemli ku­
rumlardandır. Son zamanlarda, özellikle de Sovyetler i rliği'nin dağıl­
B
masından sonra ortaya çıkmış bulunan bağımsız ve özerk Türk Cumhu­
riyetlerine ve topluluklarına yönelik olarak Protestanlar başta olmak
üzere bütün Hıristiyan gruplarının çalışması dikkat çekmektedir .
.
1 - Fener Rum Ortodoks Patrikhanesi
Ortodoks dünyanın en eski kilisesi "İstanbul Ortodoks Kilisesi"dir.
Daha sonra Antakya, İskenderiye ve Kudüs Kilisesi gelmektedir. Bu­
nun için İstanbul Kilisesi, Ortodoks dünyanın problemlerinin tartışıldı­
ğı konsillerde daima Antakya, İskenderiye ve Kudüs kilisesinin yanın­
da olmasını istemiştir. Bu metotla İstanbul Kilisesi diğer kiliseler üze­
rinde manevi otorite kurumuş oluyordu. Ancak Osmanlı Devletinin za­
yıflaması, Fener Rum Patrikhanesi olarak anılan "İstanbul Kilisesi"nin
de zayıflamasına, bağımsızlıklarını kazanan Balkan Milletlerinin aynı
zamanda İstanbul Kilisesinden de kopmasına ve bağımsız olarak hare­
ket etmesine yol açmıştır<75).
İstanbul Kilisesinin Ortodoks dünyasındaki yeri, Roma Kilisesinin
Katolik dünyasındaki konumundan farklı telakki edilmiştir. Bu, Orto­
doks dünyasındaki eşitler arasında birincilik olarak belirlenmiştir. Bu
önceliği ise onursal bir önceliktir (76) . T a rabya Metropoliti Harisiadis bu
önceliği açıklarken, Ortodoks Patriklerin Otosefal (Bağımsız) hareket
ettiğini, Fener Rum Ortodoks Patrikhanesinin görevinin ise bu Patrik­
likler arasındaki koordinasyonu sağlamak olduğunu belirtmiştir(77).

(75) Mehmet Aydın, "Batı ve Doğu Hırisıiyanlığına Tarihi Bir Bakış", A.Ü.İ.F.D.Ankara 1985,
XXVII/146.
(76) Bkz. Benlisoy-Macar, 26.
(77) Göknur Calan, "Fener Patrikhanesi Vatikan Olma Yolunda",Nokta Dergisi, 4-10 Eylül, 1994, 29.