Page 197 - Türk Ortodoks Patrikhanesi

188 Dr. Mustafa BAŞ

olarak yürüttüğü misyonerlik faaliyetlerinde de aynı baskı ve yıldırma
metodunu uygulamıştır. Yapılan çalışmaların neticesinde bu boylara
mensup bir çok Türk artık kendisini bir Rus olarak kabul etmeye baş­
lamıştır. VI. Türk Devlet ve Toplulukları Dostluk Kardeşlik ve İşbirliği
Kurultayında Çuvaşistan Temsilcisi Viocheslav Timofeyev, bu asimi­
lasyonun hazin neticesini şöyle dile getirmiştir: " ... En ağır problemler­
den biri de bazı Çuvaşlar'ın asimileye uğrayarak kendilerini bir Rus
olarak tanımalarıdır. Burada şaşılacak bir şey yoktur. Çünkü Resmi Rus
ideolojisi buna yardımcı oluyor. Bazı sayımlara göre bugün Çuvaşlar'ın
sayısı 3 milyonu aşkın olmalıydı. Fakat düşündüğümüz gibi 3 milyona
yakın Çuvaş asimile olarak Rus olmuşlardır ... " (91)
.
Rus Ortodoks Patrikhanesi, Fener Patrikhanesi karşısında özellikle
1 9 . yüzyıldan itibaren devamlı olarak yükseliş kaydeden bir trentle güç
kazanmaya başlamış, hatta zaman zaman kendisini İstanbul Patrikha­
nesinin, dolayısıyla Ortodoks aleminin hamisi konusunda görmüştür.
Moskova, İstanbul'un Fethinden sonra itibar kaybettiğini düşündüğü
Fener'in yerine kendinden "Üçüncü Roma" olarak bahsetmeye, Bizans
Kilisesi' nin unvanını kazanmaya çalışmıştır. Bu nüfuz rekabeti bitme­
B
miş, gizliden gizliye süregelmiştir. Sovyetler i rliği döneminde Mos­
kova Patriği Dimen, bu rekabetin göstergesi olarak Gürcistan Patriği­
nin derecesini 9. sıradan 6. sıraya yükseltmiş, Fener Patriği Dimitrios
ise buna Fener Patrikhanesinin otoritesine karşı çıkmak olarak değer­
lendirmiş ve sert tepki göstermiştir (92) .
Sovyetler Birliği döneminde etkin gücünü yitirmiş olmasına rağ­
men, Moskova Ortodoks Patrikliği, İstanbul Patrikliğinin yapmış oldu­
ğu birlik konferanslarını dikkate almaksızın, 1 9 69 yılında cemaatini Ka­
toliklere açmış, 1970 yılında da Amerika'da bağımsız Ortodoks Kilise­
sini kurmuştur. Moskova Patrikliği, yapmış olduğu bütün icraatlarını
"Ortodoks Birliği"ne danışmadan yapmış, bu hareketiyle de Patrik At­
hanegoras' ın başlattığı konsil öncesi gelişmeleri çiğnemiş, bağımsız ha­
reket ederek kendini Ortodoks hareketin üzerinde görmüştür (93 l.

(91) VI. T.D.T.D.K.İ.K, Konuşma, Bildiri, Karar Metinleri ve Kurultay Tutanaklan. Ankara 1999,
453.
(92) Bkz. Şahin, 308.
(93) Bkz. Aydın, "Doğu Batı Hıristiyanlığı", 147.