Page 64 - islam tarihi ve tarihcileri.indd

64 | Ahmet Emin

kim birinci tabakada, kim ikinci tabakada öğrenebili-
riz. Taberi, alemin yaratılışı ve onunla ilgili haberleri,
çoğunlukla Vehb bin Münebbih’den nakleder. İbn-i
Cüreyc er-Rumi'den de buna benzer haberlerle Nas-
rani'lerin haberlerini nakleder. Ravilerinin çoğunu ise,
Abdurrahman bin Danyal ve Esbat gibi Yahudi ve Hı-
ristiyan asıllı kimseler olarak görürüz. Bazı yerlerde de,
rivayet zinciri "Amr, Esbat'dan, o da, Es-Süddi'den" gibi
tek olur. Mesela: İran'lıların tarihini anlatırken "Alim-
ler, Araplar ve Iran’lılardan geçmiş milletlerin haberle-
rini şöyle zikrettiler." demektedir.

Taberi'nin zikrettiği ve başlangıçtan zamanına ka-
dar olan her milletin üzerinde durulur, ravileri sayılır,
rivayet zinciri belirtilir ve onlar hakkında bilgi veririlir-
se konu dağılır. Daha sonra, Taberi ile ilgili tekrar bilgi
verileceğinden, bu bilgi ile yetinilmelidir.
Müslümanlar, bu metot üzerine, Yahudilerin, Hı-
ristiyanların, Süryanilerin, Babil krallarının, İranlıların,
Bizanslıların vb. tarihlerini yazdılar. Dikkat edildiğin-
de tarihin bu kısmı ilk olarak zamanın uzunluğundan,
ikinci olarak, nakildeki dikkatsizlikten, üçüncü olarak
da, her milletin, kendi haberlerini abartmasından dola-
yı, destanlar ve mevzu haberlerle dolu olduğu görülür.