Page 61 - islam tarihi ve tarihcileri.indd

IV. BÖLÜM

MİLLETLER VE DİNLER TARİHİ

MİLLETLER VE DİNLER TARİHİNİ
YAZMAYA SEVK EDEN SEBEPLER

Tarihin dördüncü bir çeşidi de, bu anlattığımız
asır ve bundan öncesinde ortaya çıkmış tır. Bu çeşit
Rum ve İranlılar gibi, diğer milletlerin tarihi ile Yahu-
dilik ve Hıristiyanlık gibi diğer dinlerin tarihidir. Bu
çeşidin ortaya çıkmasını gerektiren sebepler şunlardır.
1-Bazı Halifeler, fetihlerde bulunmuş ve fethetmiş
oldukları bölgelerde yaşayan milletlerin haberlerini öğ-
renmek ihtiyacını duymuşlardır. Bu fethedilen yerlerde
yaşayanların işlerindeki tertib ve nizamlarını öğrenmek
yoluyla da onlardan istifade etmek, onlardan gelebile-
cek tehlikelere karşı, durumlarına vakıf ve hazırlıklı
olmak için onların tarihini öğrenmek lüzumunu hisset-
mişlerdir. Fethedilen bu bölge ve burada yaşayan mil-
letlerin, tarihini genel olarak öğrenmeyi arzu etmeleri
de bu konuda etkili olmuştur.
Mesudi; Muaviye'nin hayatını anlatırken onun,
gecenin bir kısmını Araplar ve günlük yaşayışları, İran
Şahları ve onların yönettiklerine karşı siyasetleri, diğer
milletlerin kralları, harpleri, hileleri, onların tebalarına
karşı siyasi uygulamaları gibi haberleri ile birlikte, geç-
miş milletlerin haberlerini dinlemeye ayırdığını zikret-
mektedir.
Bu gibi haberleri dinlemeye örnek olması açı-

sından, “Tercümet-ı es-Se;ah”da Ebu Bekr el-Hezeli;