Page 41 - Microsoft Word - orjinal

SUBHø RECEB MAHMESÂNÎ 41

el-Muvattâ’ın pek çok kanaldan rivâyetinin oldu÷u söylenir. An-
cak bize sadece ikisi ulaúmıútır: Birincisi Ebû Hanîfe’nin ö÷rencisi
Muhammed b. Hasan’ın rivâyeti -ki bu Hindistan’da basılmıútır-; ikin-
cisi Yahya el-Leysî’nin rivâyeti (ö. 234/848) –bu da Mısır’da basıl-
mıútır-. Bu rivâyeti ez-Zerkanî, es-Suyûtî ve di÷erleri úerhetmiúlerdir.

ømam Mâlik içtihadında Kur’an-ı Kerim ve hadise dayanırdı. -
Haber-i vâhid de olsa, yani bir râvi kanalıyla rivâyet edilmiúse de,
kendine göre senedi sahih olan hadisi kabul ederdi. Ayrıca Medine
ehlinin uygulamalarına ve sahâbe sözlerine itimat ederdi. Nass olma-
dı÷ında kıyasa; maslahat-ı mürsele olarak bilinen mezhebine özgü
yeni bir delile müracaat ederdi. Maslahat-ı mürsele ise, ileride açık-
lanaca÷ı üzere, kamu yararının gerektirdi÷i úeylerdir.

B. Ö÷rencileri ve Tâbileri
ømam Muhammed b. Hasan eú-ùeybânî el-Hanefî ve eú-ùâfiî mez-
hebinin kurucusu meúhur ømam ùâfiî, ømam Mâlik’in talebelerinden-
dir. Zikri geçen el-Muvattâ’ı nakleden, Yahya el-Leysî el-Endelûsî,
Esed b. el-Furat et-Tûnusî (ö. 213/829) ve Kayravanlı Sahnun olarak
bilinen Abdusselâm et-Tenûhî (ö. 240/855), onun tâbilerindendir.
Abdurrahman b. Kâsım (ö. 191/806), Abdullah b. Vehb (ö.
197/812), Eúheb b. Abdulaziz el-Kaysî (ö. 204/819), Abdullah b.
Abdulhakem (ö. 214/829) ve o÷lu Muhammed Mısır’da meúhur olan
ö÷rencilerindendir.
Bunları, meúhur fakihlerden oluúan bir kuúak takip etmiútir. Bun-
lardan sadece bir kısmını zikretmekle yetinece÷iz: Hicrî beúinci ve
altıncı asırda Ebu’l-Velîd el-Bâcî, Ebu’l-Hasan el-Lahmî, büyük øbn
Rüúd, torun øbn Rüúd ve øbnü’l-Arabî; el-Kavanînu’l-Fıkhiyye fî
Telhîsi Mezhebi’l-Mâlikîyye’nin yazarı Ebu’l Kasım b. Cezzî (ö.
741/1340), meúhûr el-Muhtasar’ın yazarı Sîdî Halîl (ö. 767/1365), el-
Haraúî (ö. 1101/1689) ve el-Adevî (ö. 1189/1775) ve di÷erleri.
Günümüzde ømam Mâlik’e tâbi olanların temel bilgi kayna÷ı, el-
Müdevvene adlı kitaptır. Bu kitabı Esed b. Furat el-Esediyye ismiyle
toplamıú; daha sonra Sahnun bunu alarak yeniden düzenlemiú ve el-
Müdevvenetü’l-Kübrâ ismiyle neúretmiútir.