Page 92 - Mustafa Baş KUR’AN-I KERİM’İN MADDİ VARLIĞI

KUR’ÂN’IN KELİME SEÇİMİNDEKİ TİTİZLİĞİ 91

فوخَ – عوجَ, ennet-ateş, rağbet-rahbet (korku), muha-
c
َ
61
cir-ensar, cin-insan gibi.
Yine Kur’ân şeytan kelimesini iblis kelimesiyle beraber
kullanmakla beraber Allah’ın huzurundan kovulana kadar ib-
62
lis, kovulduktan sonra şeytan kelimesini kullanmıştır. Yine
ِ
ِ
Hz. İsa isminin geçtiği birçok ayette مْيُرمِ نبِ ىَسَيِّعِ veya حَيِّسَمِ
َ ُ ُ َ
63
مْيُرمِ نبِ şeklinde kalıp olarak kullanılmıştır. Hattâbî i‘câzu’l-
َ ْ َ ُ
Kur’ân fikrini ele aldığı risalesinde Kur’ân ayetlerindeki kelime
seçimine yönelik dile getirilen itirazlara müdakkik bir kelam-
cı üslubuyla mantıksal dayanakları sağlam cevaplar vermiştir. 64
Herhangi bir metni anlama çabasında olan kişinin metnin
yazıldığı dilin anlam dünyasını ve metinde kullanılan kelime-
lerin lafız-mana ilişkisini çok iyi bilmesi gerekmektedir. Eğer
bu bir dini metin ise inanç ve amellerini şekillendirecek itikadi
ve fıkhi ilkeleri tespit edebilmesi için metnin yazıldığı dili ve
kavramlarını tüm dilsel delaletleriyle bilmesi ayrı bir önem ka-
zanmaktadır. Kur’ân-ı Kerimi anlamak için de indirildiği top-
lumun dili olan Arapçanın iyi bilinmesi, İslam’ın üzerine inşa
edildiği itikadi ve ameli ilkelerin tespiti için bazı kavramların
tüm delaletleriyle iyi bilinmesi gerekmektedir. Kur’ân’ın insan-
lığa verdiği mesajı iyi anlayabilmenin yolu onda kullanılmış
belirli kavramların vahiyden önce ve vahiyden sonraki anlam
alanlarını iyi tespit etmekten geçmektedir. Zira o, Arapların

61 Câhız, Ebû Osman Amr b. Bahr, el-Beyân ve’t-Tebyîn, thk. Abdüsselaâm
Muhammed Harun, (Kahire: Mektebetü’l-Hancî, 1998), I/20.
62 Bakara, 2/34, Araf, 7/11, Hicr, 11/32, Bakara, 2/38, 168, 208.
63 Maide, 5/46, 78, 110.
64 el-Hattâbî, Ebû Süleyman Hamd b. Muhammed, Beyânu i‘câzi’l-Kur’ân,
(Selâsu Resâil fî İ‘câzi’l-Kur’ân), thk. Muhammed H. Ahmed, M. Zağlul
Sellâm, (Kahire: Dâru’l-Maârif, trs), 30-54.