Page 91 - Mustafa Baş KUR’AN-I KERİM’İN MADDİ VARLIĞI

90 KUR’AN-I KERİM’İN MADDİ VARLIĞI

saldırıları ve tacizleri Kur’ân kelime ve kavramlarına ilmi bir
bakış açısıyla eğilmeyi zorunlu hale getirmiştir. Bu bağlamda
Ebu Ubeyde Ma‘mer b. Müsennâ’nın (ö. 209/824), Cahız’ın (ö.
255/869), Ebu’l-Hasan er-Rummânî’nin (ö. 384/994) ve Ebû
Süleyman el-Hattabî’nin (ö. 388/998) risalelerinde kelime ek-
senli anlam alanı sorgulama girişimleri ortaya çıkmıştır. Örne-
ğin Cahız Kur’ân’ın kelime seçiminde gösterdiği incelikler ile
ilgili şunları söyler:

Bazen bazı kelimeler diğer kelimelere göre daha ha-
fif ve zayıf görülmüştür. Mesela Kur’ân عوجَ kelimesini
ُ
daha çok cezalandırma, görünür bir acizlik veya sıkıntı-
ya düşüren fakirlik bağlamında zikretmiştir. (Kureyş/4,
Ğâşiye/7, Taha/118, Nahl/112, Bakara/155). İnsanlar
ise بَغَسُ kelimesini hiç kullanmazlar, عوجَ kelimesini de
kudret ve selamet bağlamında kullanırlar. Aynı şey رطَمِ
kelimesi için de geçerlidir. Kur’ân bu kelimeyi daha çok
gökten inen azap ve intikam bağlamında kullanmış-
tır. (Nisa suresinin 102. Ayeti hariç Kur’ân’da 9 ayet-
te bu kelime gökten inen azap manasında kullanılır.

Söz konusu ayette de kelime, savaşta yağmurdan za-
rar görme ihtimalinde savaş halindeki Müslümanlara
silahlarını bırakma izni verilmesiyle ilgili bir konu
bağlamında kullanılmıştır.) Toprağa faydalı olan yağ-
mur için de ثيِّغَ kelimesini kullanmıştır. Aynı şekilde
Kur’ân’da تُاوَامْسُ ve رَّاصَبِأَ kelimelerinin kullanıldığını
َ َ
ِ
ancak نيِّضْرَّأَ ve عامْسُأَ kelimelerinin kullanılmadığını
َ
ifade etmiştir… Kur’ân’da bazı kavramların da çoğun-
lukla beraber kullanıldığını görmekteyiz: salat-zekât,