Page 74 - Mustafa Baş KUR’AN-I KERİM’İN MADDİ VARLIĞI

YAHUDİ VE İSLAM GELENEĞİNDE “KİTAP” KAVRAMINA
KARŞILAŞTIRMALI BİR DEĞERLENDİRME 73

11
anlama dâhildir. Dolayısıyla Yahudilik bağlamında bir antik
dönem yazması kabul edilen taşa kazınmış 10 Emir de bu ka-
tegoriye dâhil edilebilir. Nitekim İbranice “taşa kazımak” fii-
12
li, yine katav kökünden türemiş olan miḫtav (ב ַתָּ ְכְ ִמִ) şeklinde
13
Tora’da geçer.
Katav kökünün diğer bir anlamı da “kayıt, sicil defteri” şek-
14
linde olup dinî bir muhtevaya sahip olsun olmasın devlet ka-
yıtlarını ve kral fermanlarını ifade eder. Bu bağlamda meşru
bir anlama sahip olmaya başlayan ktav, antik dönemin teopo-
litik yapısı sebebiyle gittikçe dinî bir içerik kazanmaya başlar.
Bu sayede kavram, İsrailoğulları’nın Krallar dönemi ve özellik-
le Babil sürgününden sonra dinî yazmaları ihtiva etmeye baş-
lamıştır. Kelime kökündeki bu değişim sayesinde ktav kavramı
nihai anlamına kavuşur ve tam manasıyla “kutsal metin/kitap”
anlamında kullanılır. 15

Ne var ki bütün anlam genişliğine ve müsait yapısına rağ-
men ktav, İbranicede kutsal olsun olmasın kitap kavramını ifa-
de etmek için nadiren kullanılır. Çünkü Yahudi geleneğinde

kitap kelimesi sefer (רֶפֵֶסֵ) kavramı ile karşılanır. “Yazmak” ey-
leminin yanı sıra “saymak, anlatmak, hikâye etmek”, “işaretle-
k
mek” ve “kesmek, kırpmak” gibi anlamına gelen siper (רֵפֵּ ִסֵ) ö-
künün neden bir süre sonra kitap ve kutsal metin anlamındaki

11 Lee, A Lexicon: Hebrew, Chaldee, and English, 314.
12 “…üzerine mühür oyuğu şeklinde bir yazıyla (miḫtav/ב ַתָּ ְכְ ִמִ) “Kodeş L’Y-
E-V-E” yazdılar.” Çık.39:30; “Rab halkları kaydederken (biḫtav/בוֹ ֣תָ ְכְ ִבִּ)…”
Mez.87:6.
13 Bk. Çık.24:12; Ludwig Koehler-Walter Baumgartner, The Hebrew and
Aramaic Lexicon of the Old Testament (Leiden: Brill, 2000), 1/1164.
14 Lee, A Lexicon, Hebrew, Chaldee, and English, 313.
15 Gesenius, A Hebrew and English Lexicon, 508.