Page 184 - Türk Ortodoks Patrikhanesi

Türk Ortodoks Patrikhanesi 175

c- Ortodoksluk ve Milli Patrikhaneler
Ortodoksluk, Batı (Roma) Kilisesi ile Doğu Roma'yı temsil eden
İstanbul Kilisesi arasındaki siyasi çekişmeler neticesinde, 1 0 54 yılında
bu kiliselerinin kesin olarak ayrılmaları ile ortaya çıkmıştır. XI. yüzyıl­
dan itibaren Rum Ortodoks Kilisesi doğu kiliselerinin merkezi olarak
58)
Ortodoks Hıristiyanları temsil etmiştir< .
Ortodoks inanca göre kilisenin en iyi şekilde tanzimi, mahalli ce­
maatlerin metropol, metropollerin de patriklik şeklinde organize edil­
mesiyle mümkün olmaktadır(59) . Bu özelliği ile Papalığın merkezi oto­
rite olduğu Katolik Kilisesinden farklı bir yapılanma içinde olan Orta-.
doksluk, diğer bir manada mahalli kiliseler birliğidir<60>.
Ortodoks Kilisenin yönetim esasına göre her müstakil (kendi ken­
dini idare eden) kilise, kendi politikasını kendi belirler, bµtün ortodoks
kilisesi adına üyelerin rızasına baş vurulmaksızın hiçbir karar alınama­
maktadır. Kilise papazları ve cemaati görüşlerini açıklama hakkına sa­
6ı
hiptir< >.
Ortodoks geleneğin oluşturduğu bu mahalli özelliğe sahip olan ki­
liseler, xıx. ve xx. yüzyılda gelişen milliyetçilik hareketleri ile ba­
ğımsızlıklarını ilan etmişler ve milli kiliseler haline dönüşmüşlerdir. Bu
milli kiliselerde Patrik olarak göreve getirilen kişi, kendi kilisesinin
topluluğu tarafından seçilmiştir. Rahipler ve cemaat tarafından yapılan
bu seçimlerin neticesinde tayin edilen patriğin İstanbul' daki Fener ta­
rafından onaylanması gerekmektedir. Ancak totaliter rejimler dönemin­
62
de özellikle Balkanlar'da bu ilke uygulamaya konulmamıştır< >.
Ortodoks gruplar, bağlı bulundukları kilise itibariyle farklılık arz et­
mişlerdir. Fener Patrikhanesi yıllar boyunca kendisine bağlı olarak dini
hayatlarını devam ettirmeye çalışan bu grupları yanlış politikalarına alet
ederek asimile etmeye çalışmıştır. Bu yanlış ve siyasi amaçlar netice-

(58) Bkz. Aydın, 122-123.
(59) Aydın, 121.
(60) Bkz. Clemenı,218.
(61) Orthodox Encounter, 98.
(62) Clemenı, 218;Aydın, 125.