Page 185 - Türk Ortodoks Patrikhanesi

1 7 6 Dr. Mııstafcı BAŞ

sinde bağımsız kiliseler aynı zamanda milli kiliseler olarak varlıklarını
devam ettirmiş, bu kiliselerin Fener ile bağlantısı da yok denilecek ka­
dar azalmıştır. ·
Ortodoks dünyasında bağımsız birim olarak dördü tarihi, dördü de
milli olmak suretiyle sekiz patriklik, beşi Otosefal ve ikisi otonom ki­
lise olmak üzere onbeş kilise mevcuttur.
Tarihi Patriklikler, aşağıdaki patrikliklerdir.
Fener Patrikhanesi : İstanbul'da ilk kilise M.S. 37 tarihinde Aziz
Andreas tarafından kurulmuştur. İstanbul Yine Roma n ın başkenti
'
oluncaya kadar bu kilise Ereğli Metropolitliğine bağlı piskoposluk ola­
rak kalmıştır. İstanbul başkent olduktan sonra da bağımsız başpis_kopos­
ltık olmuş ve "1Yeni Roma ve Konstantinopol Başpiskoposluğu'; olarak
anılmaya başlamıştır (63 J.
Batı (Roma) Kilisesi ile İstanbul Kilisesi arasında ihtilaflar _çıkmış,
karşılıklı aforozlar yapılmıştır. İki Kilise arasında devam eden siyasi çe­
kişmeler, 1054 yılında bu kiliselerinin kesin olarak ayrılmaları ile son bul­
muştur. Xl. yüzyıldan itibaren Fener Rum Ortodoks Patrikhanesi, doğu
kiliselerinin merkezi olarak Ortodoks Hıristiyanları temsil etmiştir< 64>.
İstanbul 'un Fethinden sonra Fener Patriğine geniş yetki ve imti­
yazlar tanınmış olmakla birlikte, Ayasofya'nın Camiye çevrilmiş olma­
sı sebebiyle Patrikhaneye, bugün Fatih Camiinin bulunduğu yer olan
Havariyyun Kilisesi tahsis edilmiştir. Patrikhane buradan Çarşamba ci­
varındaki Pammakaristos Manastırına, daha sonra da Balat'taki �ya Di­
mitri Kilisesine taşınmış ve Fener adını almıştır. Patrikhane, 1 6 Ô2 tari-
,
hinde de bu gün bulunduğu Haliç kenarındaki Aya Yorgi manastırına ta-
şınmıştır (65) . Fener Rum Ortodoks Patrikhanesi tarihi Patriklikler için­
de protokolde ilk sırada yer almaktadır (66)_
İ skenderiye Patrikhanesi : Aziz Markos tarafından 62 yılında ku­
rulmuş, İznik Konsili ile Patriklik olmuştur. İskenderiye Patriği aynı

(63) Bkz. Benlisoy-Macar, 19.
(64) Bkz. Aydın, ı 2 2- ı 23.
(65) Şahin, 57-59.
(66) Benlisoy-Macar, 9.