Page 181 - Türk Ortodoks Patrikhanesi

1 7 2 Dr. Mustaf a BAŞ

mektedirler. Dini uygulamalarında Rumca'yı, günlük hayatlarında ise
Türkçe'yi konuşmaları buna açık bir delil teşkil etmektedir (46) .

5- Hakaslar
Hakaslar, Güney Sibirya'da yaşayan en eski Türk Halkıdır. Hakas­
ların iki bin yıla uzanan tarihleri onların Kırgızların bir grubu olduğunu
ortaya koymaktadır. Hakasların bu isimle anılmasında Rus istilasından
sonra yaşanan sürecin etkisi olmuştur. Rus Türkologları Hakaslar'ı,
hem Kırgızlar'dan hem de Tatarlardan ayırt ederek Hakas kimliğinin
yerleşmesini başarmışlardır (47 l. Hakas adının Çin yıllıklarında "Geges"
şeklinde geçtiği ve Çinlilerin bu isimle Yenisey Kırgızlarını kastettiği
ileri sürülmektedir (48). Hakaslar, yaşamış oldukları bölgeden dolayı
Abakan Tatarları olarak da anılmışlardır (49 l.
Hakasların bulunduğu topraklar, tarih boyunca Yenisey Kırgızları,
Moğollar, çeşitli Türk Boyları ve son olarak da Ruslar tarafından işgal

(46) Yonca Anzerlioğlu'nun anılan çalışmasında Urumlar, Kırım'da Türkçe Konuşan Ortodokslar;
Urıımlar başlığı altında incelenmiştir. Yazarın yaptığı görüşmelerde bizzat kendi ağızları ile
örf, adet ve gelenekleri ile Yunanlılar' dan farklı olduklarını söyleyen bu insanların, resmi ka­
yıtlarda Grek olarak adlandırıldıkl.arı, yoğunluklu olarak Ukrayna 'nın Donetsk, Starolaspa,
Staroignatovka, Mirna, Storomolinovka, Starobeşevo, Komar, Ulaklı, Bagatiri, Ukrayna dı­
şında Kuzey Kafkasyada Pyatigorski, Mozdok kasabalarında yaşadıkları, nüfuslarının ı989
sayımında 60.000 olduğu belirtilmiştir. Yazar, yine bu kişiler ile birebir yaptığı görüşmeler­
de düğün, doğum, ölüm törenlerinin Anadolu ile benzeşmesini vurgulamış, bazı kelimelerin,
soy isimlerinin ve oyun çeşitlerinin de Türkler arasında bilinen isim ve oyunlar olduğunu,
Türkçe konuştuklarını, bu dili Greko-Tatar dili veya Urumca olarak isimlendirdiklerini, niçin
bu dili konuştuklarını da sorgulamadıklarını ifade etmiştir. Aralarında Rusça konuşanları ·'biz­
ces laf et" diyerek uyardıklarını ifade etmiştir. Yunanistan ile bağlantılı çalışan Grek federas­
yonunca, bu insanların daha önce Anadolu'da Karamanlılara yapıldığı gibi Türk baskısı ile
Türkçe'yi öğrendikleri propagandası yapılarak Helen soyundan geldikleri fikrinin aşılanma­
ya çalışıldığı açıklanmıştır. Yazar. bu insanların gerek örf,adet, gerek dil ve gerek kültür itiba­
rı ile Yunanlılardan farklı olmalarını değerlendirmiş, aralarında Hıristiyanlığı benimseyen Kıp­
çak Türkleri ile Anadolu Türklerinin bir karışımı oldukları görüşünde bulunanların olduğunu
ifade etmiştir. Kendi kanaati olarak da Anadolu'dan Kırım'a yanında bir grup asker ile geçen
İzzettin Keykavus ile bu kişilerin ilişkilendirilebileceği görüşünü ileri sürn1üş, bu topluluk
üzerinde daha ciddi araştırmaların yapılmasının bu tezleri netleştirebileceğini belirtmiştir.
(Anzerlioğlu, 1 8 6-203)
(47) Bkz. Yakup Deliömeroğlu, "Hakaslar ve Tarihleri'', Bilig , Ankara 1996, Sayı:3, 53.
(48) Yıldırım, 81.
(49) http//www.turkolog.org/Hakas Türkleri.