Page 14 - Türk Ortodoks Patrikhanesi

Türk Ortodoks Patrikhanesi 5

topluluğu tarafından seçilmiştir. Rahipler ve cemaat tarafından yapılan
bu seçimlerin neticesinde tayin edilen patriğin İstanbul'daki Fener Pat­
rikhanesi tarafından onaylanması gerekmekteyse de, bu ilke totaliter re­
jimler döneminde özellikle Balkanlar'daki Kiliseler tarafından uygula­
maya konulmamıştır< 4 l.
Ortodoksluğu benimsemiş ve bağımsızlıklarını ilan etmiş mahalli
kiliseler, Osmanlı Dönemi ve öncesinde Fener Rum Ortodoks Patrikha­
nesine bağlı olarak yaşamışlardır. Fener Patrikhanesi yıllar boyunca
kendisine bağlı olarak dini hayatlarını devam ettirmeye çalışan bu Or­
todoks grupları sahip olduğu dini otorite ve yetkiyi kullanarak asimile
etmeye çalışmıştır. Bu yanlış ve siyasi amaçlara karşı bağımsız kiliseler,
aynı zamanda milli kiliseler olarak varlıklarını devam ettirmiş, zaman
içinde bu kiliselerin Fener ile bağlantısı da oldukça azalmıştır.
Fener Rum Ortodoks Patrikhanesinin, asimile ve Rumlaştırma po­
litikalarını Türk asıllı Hıristiyanlara da uyguladığı, bu insanları kendi
emelleri doğrultusunda kullanmaya çalışarak Osmanlı Devletinin yeri­
B
ne i zans'ı diriltmek için uğraştığı ileri sürülmektedir. Kurtuluş Savaşı
yıllarında da topraklarının büyük kısmı işgal altında bulunan Türk Dev­
letine ve milletine karşı Hıristiyan azınlıkları kışkırttığı ve işgal kuvvet­
lerinin yanında yer almaları için çaba sarfettiği hakkında çok şey yazıl­
mıştır. Böyle bir ortamda, Fener ile dini anlamda hiçbir ayrılıkları olma­
yan Türk Ortodokslar, verilen milli bir kavga neticesinde Türk Orto­
doks Patrikhanesini kurmuşlardır.
Türk Ortodoks Patrikhanesi Fener Rum Ortodoks Patrikhanesi ta­
rafından tanınmamış ve kabul görmemiştir. Kurulduğu günden itibaren
Fener Rum Ortodoks Patrikhanesini mercek altına alan ve onun yıkıcı
faaliyetlerini yakından takip eden Eftim, Fener tarafından din adamlı­
B
ğından, sonra da dinden ihraç edilmiştir. u nunla birlikte o ve onun yo­
lundan gidenler, Kurtuluş Savaşı sonrasında yalnız bırakılmalarına rağ­
men faaliyetlerini devam ettirmiş, Fener'in gizli faaliyetlerini, hedefle­
rini ve i zans'ın diriltilmesi hayalleri iç;n girişilen faaliyetlerini gözler
B
önüne sermeye devam etmiştir.

(4) Clement, 218; Aydın, 125.