Page 126 - Türk Ortodoks Patrikhanesi

Türk Ortodoks Patrikhanesi 1 1 7

kapanmış bulunan Türk Ortodoks Patrikhanesini, merkezi Panayia Ki­
lisesi olmak üzere İstanbul'a nakletmiştir. Yanına almış olduğu cemaati
ile Fener karşısında mücadelesine devam etmiş, ancak gerek Fener Pat­
rikhanesi'nin ve gerekse de zaman içinde Hükümetin yanlış uygulama­
ları sebebiyle Patrikhane, bu cemaatini de kaybetmeye başlamıştır.
Türk Ortodoks Patrikhanesinin cemaatinin azalmasını ve Fener kar­
şısında zayıflamasını gören, onlara destek olan insanların başında; Türk
Ortodokslarını başından beri savunan Türk Ocaklarının meşhur hatibi
Hamdullah Suphi Tanrıöver gelmektedir. Tanrıöver'in, en önemli arzu­
larından biri Romanya'daki Hıristiyan Türkleri getirip, Marmara yöre­
sine yerleştirmek olmuştur. Ancak 1940 yılında Basarabya'nın, 1944 yı­
lında da Dobruca'nın Almanlar tarafından işgal edilmeleri bu isteklerin
gerçekleşmesini engellemiştir( I 62 l.
Hamdullah Suphi, bu düşüncesinin öncesinde cemaat yönünden
zayıflamakta olan Patrikhane için Romanya'da Büyükelçilik görevini
yürüttüğü �ıralarda, 1 O tanesi kız olmak üzere yetmiş öğrenci getirmiş,
bunları çeşitli okullara yerleştirmiş, dini yönden de bu öğrencileri Pa­
pa Eftim'in eline teslim etmiştir. 16 Eylül 1943 tarihinde Bakanlar Ku­
rulu Kararı ile Türk Vatandaşlığına geçirilen bu gençlerin nüfus kağıtla­
rına din hanesine "Türk Ortodoks" açıklaması yazılmıştır. Türkiye'de
eğitimini bitirip iş aramaya başlayan bu gençler, Hıristiyan olmaları se­
bebiyle iş bulamamış, yeni hayatlarını sürdürebilmek için Müslüman
olmak veya Müslüman biri ile evlenmek zorunda kalmışll!-rdit. Zaten
Lozan anlaşması neticesindeki mübadelede binlerce mensubunu yitir­
miş bulunan Papa Eftim, bu durum karşısında Hamdullah Suphi Beye
y
şöyle sitem etmiştir : "Hamdullah Be ! Hani ya benim yetmiş kişilik
cemaatim? Müslümanlığın defterinde yetmiş kişi mi eksikti ?" ( 163)
Athanegoras'ın Patrikliği döneminde güçlenen ve Türkiye Cumhuri­
yeti Hükümetlerini arkasına alan, aynı zamanda İstiklal Harbinden beri
Papa Eftim'in yanında yer alan başta İstimat Zihni Öztamar olmak üzere,
yakın arkadaşlarını birer birer ondan koparan Fener Patrikhanesi, yaptığı
bütün faaliyetlere rağmen Türk Ortodoks Patrikhanesini kapatamamıştır.

( 1 62) Bkz. Aygil, 61
( 1 63) Aygil, 61 - 62.