Page 119 - Türk Ortodoks Patrikhanesi

1 1 0 Dr. Mustafa BAŞ

İstimal Zihni de, aynı gazetenin 28 Kanunusani tarihli sayısında mü­
badelenin Türk Ortodokslara uygulanmayacağını ileri sürerek "Anado­
lu' da Mecburi Mübadelenin Türk Ortodokslara Şümulu Var mıdır?" baş­
lıklı yazısında konuyu şöyle dile getirmiştir : "Bu önemli soru gazeteler­
de mübadelenin mecburi olarak kararlaştırıldığı haberi okunduğu daki­
kadan itibaren iz'an ve efkar-ı umumiyeyi son derece meşgul etmekte­
dir. Bu hususta herkesin konuyu mütalaa ettiği yönde kesin bir kanaat
ortaya çıkarması mümkün değildir. Bu tereddüt sebebiyledir ki Türk Or­
todoks alemi haksız olarak pek endişe etmektedir. Gerçi konferansça ka­
rarlaştırılan mecburiyetin hangi derecede olduğuna vakıf değil isek de
gerçek maddeler ve şu anki durum ile konu tetkik ve muhakeme edildi­
ğinde bu mübadelenin Anadolu dahilinde bulunan Türk Ortodokslara
şamil olmayacağı kanaati ortaya çıkar. Zira biz Türk Ortodokslar henüz
Lozan Konferansı başlatılmazdan çok önce Yunanlılar arazimizi işgal et­
tikleri zamanlarda Fener'in menfur, iğrenç siyasetine isyan ve feryat
ederek fiilen alakayı kesere)( özel olarak dini ve mezhebi işlerimizle ile
meşgul olacak kilisemizi teşkil ettik. Biz Türk Ortodokslar'ın ırken
Türk olduğu tarihen sabittir ... Türk kardeşlerimizle birlikte Türk Vatanı­
nın selamet ve saadeti olan yüce gayesine aynı fikir ve güzel düşünce­
lerle hissederek bir arada yaşamaya karar verdik... Doğup büyüdüğü­
müz ana topraklarımızdan başka bize külliyen yabancı, ahlak ve adeti­
mize ve lisanımıza muvafık olmayan bölgelerde ve topraklarda yaşaya­
mayız ve yaşamanın da kabiliyeti yoktur ... " Bu yazısını bitirirken de İs­
timat Zihni, Yunan Ordusuna destek olanlarla, vatan müdafaasında bu­
lunanların bir sayılamayacağını, kendisini Türk hissetmeyenlerin müba­
42
deleye tabi tutulacağı kanaatinde olduğunu belirtmiştir0 l.
Anadolu'daki Türk Ortodokslarının bu beklentilerinin aksine yapı­
lan anlaşma gereği olarak İstanbul Şehrinin dışındaki bütün Ortodoks­
lar mübadeleye tabi tutulmuşlardır. Papa Eftim ve ailesi, Anadolu kö­
kenli ve yapılan anlaşmaya göre mübadeleye tabi olmasına rağmen Ba­
kanlar Kurulu Kararı ile, İstiklal Savaşı esnasında göstermiş olduğu ba­
şarılı çalışmalar dikkate alınarak, mübadeleye tabi olmamıştır ..

( 142) Bkz. Anadoluda Ortodoksluk Sadası, 28 Kanunusani (Ocak) 1923, Sayı : 15.