Page 84 - Microsoft Word - orjinal

84 øSLÂM HUKUK FELSEFESø

ça ortaya koymuúlardır. øngiltere’nin en yüksek yargı mercii sıfatıyla
Lordlar Kamarasının çıkardı÷ı pek çok hükmün etkisiyle bu prensip,
19. asırda ba÷layıcı kural haline gelmiútir. 144
Gerçekten de mahkeme içtihatları, øngiltere örf-âdet hukuku hü-
kümlerinin ço÷unu içine almıú, bunun sonucunda örf-âdet ile emsal
kararlar iç içe geçmiú ve mahkeme içtihatlarından bir külliyât oluú-
muútur. Böylece genel örf süzgeçten geçerek örnek olaylara dayalı
hukuka (case law) dönüúmüútür.
Bununla birlikte, øngiliz hukuk tarihinin baúlangıcından itibaren,
145
devletin çıkarmıú oldu÷u bazı kanunlar olmuútur. Fakat bunlar, da-
÷ınık, birbiriyle çeliúen farklı özel kanunlardır. Bunların büyük bir
kısmı, XVIII. asırda, özellikle 1861 senesinden itibaren toplanmıú-
146
tır .
Bunun gibi, øngiltere’de, ceza ve ticaret hukukunda bazı meselele-
re dair kanunî düzenlemeler yapılmıútır. Meselâ, 1882 senesinde Tica-
rî Senetler Kanunu, 1890 yılında ùirketler Kanunu, 1893’de Alıúveriú
Kanunu, 1906’da Deniz Sigortacılık Kanunu, 1916 yılında da Hırsız-
lık Kanunu bunlardandır. Aynı úekilde, Britanya ømparatorlu÷unun
idaresi altındaki ülkelerde de, daha önce de zikri geçen Hindistan’da
oldu÷u gibi, bazı kanunlar tedvin edilmiútir.
Teorik bakımdan hukuk tedvininin faydası ve bu konuda yapılan
147
tartıúmalardan bahsedilmesi halinde, konu çok uzayaca÷ından, øn-
giltere’de bazı øngiliz hukukçuların, Westbury’nin 1870 yılında öner-
di÷i gibi, resmî genel bir kanun tedvini yapılmasını istemelerine iúa-
retle yetinece÷iz. Ancak bunların gayretleri de, baúarıyla sonuçlan-
mamıútır.
Bunun sebebi, øngilizlerin meúhur oldukları eskiyi taklit ruhunu
korumaları, Britanya ømparatorlu÷unun pek çok millet ve unsurlardan
oluúması ve bunun sonucu olarak da farklı hukuk ve âdetlerin olması-
dır.

144 Özellikle 1861 senesinde, “Beamish’e karúı Beamish” önerisinde (Beasish v.
Beamish (1861) 9 H.L.C. 274) verilen hüküm. Bkz. Pollack, S. F., A First Book of
Jurisprudence, London 1918, s. 334 vd.
145 Statutes.
146 Statute Law Revision Acts.
147 Bkz. Austin, Jurisprudence, s. 331 vd.; Salmond, Jurisprudence, s. 176 vd.