Page 30 - Microsoft Word - orjinal

30 øSLÂM HUKUK FELSEFESø

nun 12 senesi Mekke-i Mükerreme’de, kalanı da Medine-i Münevve-
re’de geçmiútir. Sünnet, Kitap’tan sonra ikinci kaynaktır. Sünnet ise,
Hz. Muhammed’den sâdır olan söz, fiil ve takrirlerdir.

B. Re’y Ehli - Hadis Ehli
Hz. Peygamber (s.a.s) 632 senesinde vefat etti ve geride, kendile-
rine sorulan konularda ve olaylarda Kur’an ve Sünnet’e göre hüküm
ve fetvâ veren fetvâ ehli sahâbe kaldı. Bunlar kendilerine sorulan hu-
suslarda aralarında istiúare ediyor, hakkında âyet ve hadis bulunmayan
konularda icmâı hüccet olarak alıyorlardı. Bu sebeple fakihlerin icmâı,
Kitap ve Sünnet’in yanında, øslâm hukukunda üçüncü delil olarak
ortaya çıktı.
ølk olarak Râúid Halifeler -Ebû Bekir es-Sıddîk, Ömer b. el-
Hattâb, Osman b. Affân ve Ali b. Ebî Tâlip- fetvâ ve hüküm vermiú-
lerdir. Bunların içinden sadece Hz. Ömer’den bahsedece÷im. Hz.
Ömer, Resulullah’tan sonra øslâm devletinin en büyük kurucusudur.
Dinî hükümlerin gerçek ruhuna önem verip, onu güç ve kararlılıkla,
adâlet ve güzellikle uygulamıú, devleti ve kurumlarını zamanın ihti-
yaçlarına ve geliúmelere göre organize etmiútir.

Bu dönemde ve bundan sonra bazı sahabîler, de÷iúik øslâm úehirle-
rine da÷ılmıúlardır. Bunlardan birço÷u meúhur olmuútur; Mekke’de
Abdullah b. Abbas, Medine’de Zeyd b. Sâbit ve Abdullah b. Ömer,
Kûfe’de Abdullah ibn Mes‘ûd, Mısır’da Abdullah b. Amr b. Âs bun-
lardandır.
Sahâbe asrını tâbiîn asrı takip etmiútir. Bu asırda her beldede, ora-
da yaúayan sahabînin fetvâları hâkim olmuútur. Tâbiînden sonra, pek
çok fakih ve mezhep ortaya çıkmıútır. Bunlardan bazısı, mensupları
kalmadı÷ından yok olmuútur. Di÷er kısmı ise, varlı÷ını devam ettirmiú
ve yavaú yavaú yayılmıútır. Abbasiler dönemine gelince, fıkıh ilmi
geliúerek altın ça÷ına ulaúmıútır; dört Sünnî mezhep yayılmıú, hadisler
toplanmıú, Kur’an tefsirleri yazılmıú ve usul ilmi tedvin edilmiútir.

Genel olarak fakihler iki büyük gruba ayrılmıúlardır: Birincisi,
Ebû Hanîfe en-Nûman’ın öncülü÷ünü yaptı÷ı Irak’taki re’y ekolü,
ikincisi ise, Mâlik b. Enes’in öncülü÷ünü yaptı÷ı Hicaz bölgesindeki
hadis ekolü’dür.