Page 17 - Microsoft Word - orjinal

BøRøNCø BÖLÜM
Fıkıh ølminin Tarifi Ve Taksimi

I- ønsan Medenî Bir Varlıktır
Bu çalıúmada toplumun kökeni konusuyla ilgili teorileri ortaya
koyma; Rousseau ve benzerlerinin ‘insan baúlangıçta “tabiatı gere÷i” 1
2
tek yaúıyordu’; ‘toplum, fertler arasındaki sosyal sözleúmenin gere÷i
olarak oluúmuútur’ tarzındaki görüúlerinin yanlıúlı÷ını izah etme im-
kânımız yoktur. Ancak biz burada günümüz sosyoloji bilginleri ara-
sında hâkim olan “insan yaratılıúı gere÷i sosyal bir varlıktır ve top-
lumsal hayat onun için zorunludur” úeklindeki görüúleri bir araya ge-
tirmekle yetinece÷iz.
Bu gerçek, fertler arasında hüküm verebilmek için toplumda hu-
kuk kurallarının bulunması zorunlulu÷unu açık hale getirmektedir.
Çünkü sosyal hayat, insanların karúılıklı iliúkilerini gerekli kılmakta;
aralarında de÷iúik iliúkilerin do÷masına sebep olmakta, bu da çeúitli
tartıúmaları do÷urmaktadır. Bu yüzden, her ferdin haklarını di÷erlerine
göre sınırlayan ve ortaya çıkacak kavga ve tartıúmaları çözümleyecek
kâidelerin bulunması zorunludur.
Mecelle-i Ahkâm-ı Adliyye, bu görüúü benimsemiútir. Okuyucu bu-
rada ve baúka yerlerde Mecelle’nin, yeni ahkâmı derleyen eserlerde
nadiren bulunan nazari görüúleri ortaya koydu÷unu görecektir. Birinci
maddede bunu úöyle açıklamaktadır:
“ønsan yaratılıúı bakımından sosyal bir varlıktır. Bu sebeple di÷er
hayvanların yaúadı÷ı gibi yalnız yaúaması mümkün de÷ildir. Medeni
olmanın gerektirdi÷i gibi yardımlaúmaya ve ortaklaúmaya muhtaçtır.
Hâlbuki herkes kendine uygun olanı ister, sıkıntı verene de kızar. Bu
nedenle adâlet ve düzene herhangi bir halel gelmemesi için müeyyide-

1 A l'état de nature
2 Contrat Social