Page 85 - Mustafa Baş KUR’AN-I KERİM’İN MADDİ VARLIĞI

84 KUR’AN-I KERİM’İN MADDİ VARLIĞI

Diğer yandan bütün peygamberlik geleneğinde vahiy, ma-
hiyeti itibariyle zaten bir “söz” ve “kelam” olarak zikredilmek-
tedir. Nitekim Kur’an, kendilerine daha önce vahiy gelmemiş
ümmi Arap toplumunun “elimizde öncekilerden kalan bir ki-
tap bulunsaydı biz de takva ile Allah’a inanan kullar olurduk”
59
şeklindeki bahanelerini zikran kelimesi ile ifade etmiştir. Bu
bakımdan Kur’an’daki kitâb kavramını, Mushaf kavramının
anlam dünyasından hariç tutarak, Tanrısal akıl ve hikmetten
(ümmü’l-kitâb) sadır olan vahyin şifâhî olarak inzal edilirken
önce Peygamberimizin akıl ve gönlüne nakşedilmesi, ardından
da nüzul surecinde yavaşça kayıt altına alınması olarak anla-
mak mümkündür. Şayet böyle düşünülürse, vahiy suretiyle ge-
len Tanrısal kelamın, maddi forma dönüşme sürecinin kitâb
kavramıyla ifade edildiği gibi bir çıkarım yapabiliriz.

59 Âyette “zikir” olarak geçen ifade kitap olarak anlamlandırılmıştır. Bk. Mustafa
Öztürk, Kur’ân-ı Kerîm Meâli: Anlam ve Yorum Merkezli Çeviri (İstanbul:
Düşün Yayıncılık, 2011), 620.