Page 55 - Microsoft Word - orjinal

SUBHø RECEB MAHMESÂNÎ 55

C. Zeydiyye
ùîa’nın bu kolu, ùîa’nın beúinci imamı ømam Zeyd b. Ali’nin
imâmetini kabul etmekte ve ondan sonra da hilâfetin Hz. Peygam-
ber’in (s.a.s) kızı Seyyide Fatıma’nın çocuklarının hakkı oldu÷unu
ileri sürmektedir. ømam Zeyd, Emevî Halifesi Hiúâm b. Abdulmelik’in
adamlarıyla yaptı÷ı harpte, 122/739 yılında öldürülmüútür. Aynı úe-
kilde, o÷lu Yahyâ da, üç sene sonra Velîd b. Yezîd’e karúı yapılan
ihtilal denemesinde öldürülmüútür.
Zeydiyye’nin meúhur müçtehitleri úunlardır: el-Hasen b. Sâlih b.
Hayy (ö. 168/784); hakka davet eden imam lakaplı ve 250/864 sene-
sinden, ölüm tarihi olan 270/883 senesine kadar Taberistan’da kral
olan el-Hasen b. Zeyd b. Muhammed; el-Kâsım b. øbrâhîm el-Alevî;
torunu el-Hâdî Yahyâ; Ebû Ca‘fer el-Murâdî ve di÷erleri. 68

Ekolün en eski kitaplarından biri, ømam Zeyd b. Ali’den rivâyet
edilen, konulara uygun olarak düzenlenmiú fetvâ ve haberleri ihtiva
69
eden el-Mecmû‘dur . Bu kitabın úerhi olan ùerefüddîn el-Hüseyn b.
Ahmed el-Haymî’nin (ö. 1221/1806) Kitâbu’r-Ravdu’n-Nadîr ùerhu
Mecmû’i’l-Fıkhi’l-Kebîr adlı eser, bugün Zeydiyye fıkhının bilinen
kitaplarındandır. 70

ùîa’nın Zeydiyye kolu, Hz. Ali b. Ebî Talib’den önce geçen
Hulefâ-i Râúidîn hakkında ılımlı bir görüú benimsemiúlerdir. Bunlar,
halifeli÷e daha layı÷ı bulundu÷u halde daha az layık olanların hilafeti-
ni câiz görmeleri nedeniyle, Ebû Bekir ve Ömer’in halifeli÷inin sahih
71
oldu÷unu söylemektedirler . Bu fırka, ùîa’nın Ehlisünnet’e en yakın
kolu olup, bugün merkezi Yemen’dir.
D. øsmâiliyye
Bu ùîa’nın, azınlı÷ını teúkil eden ve Mûsâ el-Kâzım’ın imâmetini
kabul etmeyip, Mûsâ el-Kâzım’ın büyük kardeúi øsmâil’in imam oldu-
÷unu söyleyen grubudur. Bu mezhep Mısır’da ortaya çıkmıútır. Fatımî

68 Bkz. øbn Nedim, el-Fihrist, s.274.
69 Griffini bu kitabı 1919 senesinde Milano’da basmıútır.
70 Abbas b. Ahmed el-Hüseynî el-Yemenî’nin tetimmesi ile birlikte beú cilt halinde,
Matbaatü’s-Seâde tarafından 1347-1349/1928-1930 yılında Mısır’da basılmıútır.
71 eú-ùehristânî, el-Milel ve’n-Nihal, c.I, s.160.