Page 250 - Microsoft Word - orjinal

250 øSLÂM HUKUK FELSEFESø

Adliyye’nin giriúinde daha baúka genel kâideler de bulunmaktadır.
Ancak bunlarla ilgili açıklama, “en-Nazariyyetu’l-Âmme li’l-Mûcebâti
ve’l-Ukûd fî’ú-ùerî’ati’l-øslâmiyye” adlı kitabımızın borçlar ve kay-
nakları konularına iliúkin bölümünde yapılacaktır.
Bu kâideler, akitler ve haksız fiillerden bahsetmektedir.
Bu konuların özellikleri ve ilmî tertibi, bahse konu kitapta ele
alınmasını gerektirdi÷i; ayrıca daha kolay anlaúılması ve tekrardan
kaçınmak için açıklanmaları sonraya bırakılmıútır.
Mecelle’de geçen bu kâideler aúa÷ıya çıkarılmıútır:
Madde 3: Akitlerde, lafızlara ve kullanılan kelimelere de÷il, anlam
ve amaca itibar edilir. 316
Madde 19: Zarar vermek ve zarara zararla mukabele etmek yok-
tur. 317
Madde 20: Zarar giderilir. 318
Madde 25: Zarar bir benzeriyle giderilmez. 319
Madde 53: Asıl yerine getirilemeyince, bedeli yerine getirilir. 320
Madde 57: Teberrû teslim almakla tamamlanır. 321
Madde 58: Halk üzerindeki tasarruf bir maslahata dayanmalıdır. 322
Madde 59: Özel velilik, genel velilikten daha kuvvetlidir. 323
Madde 67: Susana bir söz isnat edilmez. Ancak ihtiyaç halinde sü-
kût beyandır. 324
Madde 69: Yazı, söz gibidir. 325
Madde 70: Dilsizin bilinen iúareti sözlü açıklama gibidir. 326
Madde 72: Hatası açık olan zanna itibar edilmez. 327

316 Ukûd’da i’tibâr makâsıt ve meâniyedir, elfâz ve mebâniye de÷ildir.
317 Zarar ve mukabele bi’z-zarar yoktur.
318 Zarar izâle olunur.
319 Bir zarar kendi misliyle izale olunamaz.
320 Aslın ifası kabil olmadı÷ı halde bedeli ifa olunur.
321 Teberru, ancak kabz ile tamam olur.
322 Tebaa üzerinde tasarruf maslahata menuttur.
323 Velâyet-i hâssa velâyet-i âmmeden akvâdır.
324 Sâkite bir söz isnad olunmaz. Lâkin ma’rız-ı hâcette sükût beyandır.
325 Mükatebe, muhataba gibidir.
326 Dilsizin iúaret-i ma’hûdesi lisan ile beyan gibidir.
327 Hatası zahir olan zanna i’tibar yoktur.