Page 72 - Türk Ortodoks Patrikhanesi

Türk Ortodoks Patrikhanesi 63

hane meselesi, bu da ulvi bir mesele oldu. Büyük münakaşatı mucip
oldu. Heyet-i Celile bilir ki burada Heyet-i Celile n in hatta hüküme­
'
tin hatırına bir patrikhane meselesi gelmemiştir. Bunu biz ihdas ettik.
Bazen bir şey istemediğimiz halde bize lüzumu olmadığı halde mah­
sus icad ettik ki onunla da bir şey alalım ... Asırlardan beri gelen Pat­
rikhanenin imtiyazat-ı mezhebiyesi vardır. Arz ettiğim beynelm ilel
muahedatta olmayan bu imtiyazat-ı mezhebiyeyi ifa etmek ve hem
teşdiden ifa etmek istiyorlardı. Yunanlılarda bunu şiddetle arzu edi­
yorlardı. Bunun için çok çalışıyorlardı. Halbuki bu bizim için esas me­
·
selelerden idi. Halbuki biz Patrikhanenin bütün tavabi-i ile meıı l e­
ketten çıkıp gitmesini teklif ettik. Nihayet bir çok münakaşattan suıı­
ra biliyorsunuz ki; Patrikhanede siyasi idari, adli, dini vezaif vardır.
Asırlardan beri gelir, mahkemeleri vardır ... Fakat büsbütün Patrikha­
neyi çıkarmak mümkün olmadı ve bütün İngilizler kiliselerinin tazyik
sütresi altında bunu kurtarmak istediler. Ve bizzat bu mesele hakkın­
da da müracaatta bulundular. İmtiyazat-ı mezhebiye meselesi ancak
bizim için mühim olduğundan buna muvaffak olduk. Bu gün patrik­
.
hanenin dini bir hassasından başka hiçbir şeyi kalmamıştır . Asırlar­
.
dan beri bu devlet ve millet aleyhine bütün Rumları teşvik etmek gi­
bi idareye karışmak, mahakim gibi bunları kaldırdıktan sonra zaten
hükmü kalmadı. Bu gün adi bir köy papazı haline geçmiştir. Bir sıfat­
ı resmiyesi kalmamıştır.
Ethem Fikri Bey (Menteşe)- Hala sefirler gönderiyor.
Rıza Nur Bey (devamla)- Halen muahede mevkiyi icraya meriyet­
te konmamıştır. Ve İstanbul 'un ahvali malumdur. Böyle olmazsa hepsi­
ni bir günde hal eder bitiririz. Bizi bu noktada ısrar etmemeğe yani ha­
rice çıkmasına izhar etmemeğe mecbur etmiştir ki fakat mesele dayan­
mıştır da zaten. Patrikhane gider de Aynaroz'a oturursa idare aleyhimi­
ze faaliyette bulunacağına şüphe yoktur. Fakat pençemizin altında bir
papaz gibi İstanbul 'da her şeyden tecrit edilmiş bir halde en güzel bir
tariftir. Bu meselede bu suretle hal olmuştur.
Osman Bey (Kayseri)- Patrikhane unvanı kalıyor mu?
Rıza Nur Bey (Devamla)- Hatta biz bunda başka şekilde düşündük,
bir piskopos halinde olsun ve böyle kalmıştır. Efendiler her türlü evsa-