Page 207 - Türk Ortodoks Patrikhanesi

198 Dr. Mustaf a BAŞ

Keskin Metropolit V e kili Papa Eftim'in başkanlığında Anadolu'daki
Hıristiyan Türkler, Fener Kilisesinin desteklenmesi yönündeki tamimleri­
ne rağmen, Yunan İşgaline karşı çıkmışlar ve Ankara'ya telgraflar çekerek
kurulan yeni hükümete destek vermişlerdir. Papa Eftim, yayınladığı ta­
mimler, değişik mekanlarda yapmış olduğu konuşmaları ile işgal kuvvet­
lerinin aleyhinde olmuş ve İstiklal Mücadelesini desteklemiştir. Bu faali­
yetler karşısında Fener Patrikhanesinin takındığı sert tutum, bağımsız bir
patrikhane kurulmasına atılacak adıma zemin oluşturmuştur. Bağımsız
Türk Ortodoks Patrikhanesi, Kayseri-Zincirlere Manastırında yapılan top­
2
2
lantılar neticesinde 1 Eylül 19 1 tarihinde hayata geçirilmiş ve halktan
oluşan 1 2 kişilik Sen Sinod Meclisi kurulmuştur. Bu toplantılar ve sonu­
cunda alınan yeni bir Patrikhane kurulması kararı, Fener Patrikhanesi tara­
fından tanınmamış, Türk Ortodokslarla Fener Rum Ortodoks Patrikhanesi
arasında başlayan ve günümüze kadar devam eden mücadelenin ana sebe­
bi olmuştur.
Kurtuluş Savaşı sonrasında Lozan Anlaşmaları gereği yapılan mübade­
le ile Anadolu'daki Ortodoks nüfus Y u nanistan'a gönderilmiş, Türk asıllı
Hıristiyanlar da bu uygulamaya tabi olmuşlardır. Papa Eftim, Anadolu'da
cemaati kalmayınca İstanbul'a yerleşmiş ve mücadelesine burada devam
etmiştir. 06/06/1924 tarihinde aslen Anadolu'lu olup İstanbul'da bulunan
Ortodoks cemaat heyetleri ile tertip ettiği kongre neticesinde, Kayseri'de
kurulmuş olan Türk Ortodoks Patrikhanesinin İstanbul'un Galata Semtin­
deki Panayia Kilisesine nakledilmesini sağlamıştır. Bu kongrede, Papa Ef­
tim, Patrikhane'nin başkanlığına getirilmiştir. Patrikhanenin bağımsız bir
kilise olarak faaliyet göstermesi için hükümet nezdinde girişimler başlatıl­
mıştır. Galata'da bulunan A y a Nikola, Aya Yani ve Hıristos Kiliseleri de ye­
ni Patrikhaneye bağlanmışlardır. Panayia Kilisesi merkezli olarak teşkilat­
lanmış bulunan bu yeni Patrikhane, mübadele yılarının devamı içerisinde
yavaş yavaş cemaatini kaybetmeye başlamıştır.
Türk Ortodoks Patrikhanesi, daha sonraki yıllarda, gerek cemaatinin
azalması ve gerekse İkinci Dünya Savaşının getirdiği diğer etkenleri göz
önüne alarak Fener ile olan mücadelesini yavaşlatmıştır. Athanegoras'ın
Fener Patriği olarak göreve başlamasından sonra Fener Patrikhanesinin,
Hükümet ile sıcak bir ilişki oluşturması Türk Ortodoks Patrikhanesinin ko-