Page 271 - islam

246 Prof. Dr. Mustafa ERDEM

güvene dayalı bu doğal ilişkinin herhangi bir gerekçeyle bo-
zulmaması çok önemlidir. Hangi şartlarda ve hayatın hangi
evresinde olursa olsun aile bireyleri, bu birlikteliği olumsuz
etkileyecek nefsi ve haricî etkenlere karşı duyarlı olmak zo-
rundadır. Bu durum hayatın devamlılığı ilkesi gereğince hem
sosyal bir ihtiyaç hem de dinî bir zorunluluktur. Her Müslü-
man’ın son hedefi olan cenneti, anne sevgisi ve ona duyul-
ması gereken saygıyla bütünleştiren Hz. Peygamber, fiilî uy-
gulamaları ve sözlü tavsiyeleriyle bu hususun dinî ve sosyal
konumuna dikkat çekmiştir. Bunlardan en çok bilinen bir ha-
disi şerife göre o, “Cennet annelerin ayağı altındadır.” (Kuzâî,
Müsnedü’ş-Şihâb, I, 102, no: 119; Nesâî, Cihâd, 6) buyurarak
bu hassas dengeye, anne sevgisinin dünya ve ahiret mutlulu-
ğu boyutuna işaret etmiştir.

Kur’an-ı Kerim’de anne-baba ve çocuklar arasındaki ilişki-
lerin en üst noktasına ve uygulamanın nasıl olacağına işaret
edilerek şöyle buyrulmaktadır: “Rabbin sadece kendisine kul-
luk etmenizi ve anne babanıza iyi davranmanızı emretti. On-
lardan biri veya ikisi senin yanında yaşlanırsa onlara öf bile
deme! Onları azarlama! İkisine de gönül alıcı güzel sözler söyle.
Onlara merhametle ve alçak gönüllülükle kol kanat ger. Rab-
bim! Onlar nasıl küçüklükte beni şefkatle eğitip yetiştirdilerse

şimdi sen de onlara merhamet göster.” (İsrâ, 17, 23-24).
Bu ayeti kerimede, aynı zamanda insanın çocukluk dönemine
dikkat çekilmektedir. Zira çocuk henüz hayata yeni gözlerini
açtığı için her şeyi yeni yeni öğrenmekte ve geçmişe ait bir
tecrübe ve birikimi bulunmamaktadır. Oysa yaşlılar geçmiş-
te uğruna her fedakârlığa katlandıkları çocuklarının yanın-
da şimdi güçsüz düşmüş, onların ilgi, sevgi ve şefkatlerine
muhtaç olmuşlardır. Onlar geçmişte, hayatta karşılaşacakları
problemlerin çözümünde her şeye güçlerinin yeteceğine olan
inanç ve tecrübenin yanında bugün başkalarının katkı ve
desteğine muhtaç olmanın psikolojik çöküntüsünü ve ezik-
liğini yaşamaktadır. Bu bakımdan Yüce Allah, yaşlıların pek