Page 109 - islam

84 Prof. Dr. Mustafa ERDEM

erkek ve kadına farz kılınmış (Müzzemmil, 73/20) olmasının
katkısıyla, Hz. Peygamber’in tavsiyeleri doğrultusunda onu
ezberleme (hafızlık) geleneği İslam’ın ilk yıllarından itibaren
artarak devam etmiştir.

1. Kur’an-ı Kerim İle İlgili Kavramlar
Vahiy

Vahiy, hızlı bir işaret veya insanın kalbine aniden gelen ilahî
mesajdır. Bu bir tür şimşek çakması gibi nitelenebilir. Vahiy
başkasına gizli kalacak şekilde, muhatabı özel ve hızlı bir şe-
kilde bilgilendirmektir. Dinî terminolojide; Allah’ın ilahî bir
hükmü veya bilgiyi bildirmesi olarak ifade edilir.
Başka bir ifade şekli ile vahiy, insanla Allah arasındaki tema-
sın en yüksek derecesi, haberleşmenin en güvenilir ve en ya-
nılmaz olanıdır.
Vahiy ile ilham birbirinden farklıdır. Vahiy, Allah tarafından
olduğu kesin olarak bilinen, Peygamber’in kalbine gelen ger-
çek bilgilerdir. İlham ise kaynağı belli olmayan bir his ve şu-
urdur. Başka bir ifade ile ilham delilsiz olarak, yani bilgi araç-
larımızdan birine dayanmaksızın, feyiz yoluyla kalbe doğan
bilgilerdir. İnsanın ilham konusunda bir yargılama ve anlama
hatası yapması mümkündür.
İnsan için bilgi yolları selim hisler, akıl ve doğru haber olmak
üzere üç türlüdür. His ve tecrübe alanına girmeyenler akıl ile
bilinmektedir. Ancak aklın da her şeyi bilmesi mümkün de-
ğildir. Akıl ve hisler ile bilinmeyen şeyler konusunda sadık
bir habercinin haberine ihtiyaç vardır ki vahiy ve nübüvvet
(peygamberlik) bu kısımdandır. Fakat vahyin oluş şeklini ve
içeriğini, peygamberliğin sırlarından olduğu için, sadece pey-
gamberler bilebilir.
Kelam kitaplarında vahyin geliş şekilleri ile alakalı olarak
bazı sıralamalar bulunmaktadır. Bunlar arasında peygamber-