Page 92 - Türk Ortodoks Patrikhanesi

Türk Ortodoks Patrikhanesi 83

patılması ile ilgili olarak şöyle teselli edilmiştir:"Sizden yeni hizmetler
bekliyoruz. Bize bildirildiğine göre Patriklik, bir takım yanlış anlamalar
sonucu hükümetimizle aralarında bozulan güven ortamını onarmak ve
ilişkileri yenilemek istiyor. Biz bir cevap vermedik. Fakat sizi İstanbul'a
gönderip, patriklik ile gayri resmi temas kurmaya karar verdik. Sizin ve­
receğiniz rapora göre kesin bir karara varacağız. Bizim isteklerimizi siz
tam olarak biliyorsunuz. Onların dindaşı olarak da düşüncelerini tespit
edebilirsiniz. Eğer niyetlerinde samimi iseler bizi bilgilendirecek ve size
vereceğim talimatları bekleyeceksiniz. Bu şekilde hem kiliseniz ve İs­
tanbul' daki dindaşlarınız için biı; şefaat temin etmiş, böylelikle hem on­
lara hem de hükümetimize büyük bir hizmet etmiş bulunacaksınız."(69)
Eftim, İstanbul' a geldikten sonra Fener Patrikhanesi' ne hükümetin
isteklerini deklare etmiş, Meletyos'un azlini sağlamış, yeni oluşturdu­
ğu Sen Sinod tarafından kendisine Patrikhane Mümessilliği verilerek
Ankara' da hükümet nezdinde görüşmeler yapmak üzere görevlendiril­
miştir. Grigoryus'un, Meletyos'un yerine patrik seçilmesi üzerine Fe­
ner ile olan ilişkilerini kesmiştir (70 l. Papa Eftim, bütün bu mücadelele­
rinde hükümetin desteğini hep yanında görmüştür.
Galata Kiliselerinde, Panayia merkez olmak üzere, Türk Ortodoks
Patrikhanesinin temelleri atılırken, Fener Patrikhanesi tarafından anılan
kiliselerin işgal altında olduğu ve Patrikhaneye iadesi yolundaki Hükü­
mete yapılan itirazlar ve şikayetler, yersiz aynı zamanda laikliğe aykırı
71
olduğu belirtilerek reddedilmiştir< ) . Papa Eftim ve Türk Ortodokslar
hakkındaki şikayetler, İstanbul' a gelişinde Fener Papazları tarafından
Mustafa Kemal Atatürk'e de iletilmiştir. O da; "Aynı dine salik ve aynı
hukuka malik bulunan herhangi bir vatandaşın mabedine girmekten ve
ibadetini yapmaktan men edilmesine, Cumhuriyet kanunları kati yen ce­
vaz vermez. Mezkür kiliselere aynı dine salik bir cemaat tarafından va­
ziyet edildiğine göre Hükümetçe yapılacak bir şey yoktur." şeklinde ce­
vap vererek şikayetleri geri çevirmiştir< 72 l.

(69) Ergene, 57-59 ; Jaschke, "Die Türkisch Ortodoks Kirche", XXXI/ 1 1 9 ; Cihangir, 99-1 O l .
(70) Bkz. Ergene, 72-105.
(71) Ergene, 187.
(72) Ergene, 1 8 8.