Page 91 - Türk Ortodoks Patrikhanesi

82 Dr. Mustafa BAŞ

bi yerlerin de aynı konumda bulunduğunu belirterek, verilen bu müca­
delenin hürriyet ve istiklal mücadelesinden başka bir şey olmadığını be­
yan etmiştir{ 65) .
Papa Eftim, en önemli girişimi olan Kayseri Kongresini tertip et­
meden önce Milli Hüki.imet yetkilileri ve Adalet Bakanı ile görüşmüş,
yapılması gereken çalışmaları anlatmış, faaliyetlerini hi.ikümetin bilgisi
dahilinde yapmıştır{ 66 J. Kayseri'de kongre düzenlenebilmesi için gerek­
li olan Episkoposları bir araya getirmek için de bu ilişkilerini kullan­
mış, Erzurum ve Erzincanda hi.iki.imet tarafından mecburi ikamete tabi
olan Konya Metropoliti Prokopiyos ile Antalya Episkoposu Melet­
67
yos'un af edilerek kongreye katılımlarını sağlamıştır< l.
Papa Eftim, Lozan görüşmeleri esnasında Fener Patrikhanesi'nin
Türkiye hudutları dışına çıkarılması ile ilgili olarak da çok ciddi bir ra­
por hazırlamış, bu raporu Başvekil olan Rauf Orbay'a sunmuştur. Rauf
Bey, bu raporu bir kurye ile Lozan'a göndermiştir. Bu raporun kendi­
leri için görüşmelerde tarihi ve değerli bir mesnet teşkil ettiğini Rıza
Nur'un şöyle dile getirdiği zikredilmiştir : "Fener Patrikhanesinin na­
sıl ihanet ve fesat yuvası olduğunu bu rapordan daha veciz izah etmek
imkansızdır ... Hıristiyan Türk olarak kalmış ve şimdi zerresine rastlan­
mayan sadık tebaanın sadık ve son mümessillerinden olan Yozgat'ın
Akdağmadeni'nde doğmuş bu zatın her kısmı tarihi değeri müsbet ve­
sikalara bağlı ifşaatı, Fener Patrikhanesinin istikbalde de Türklüğü yıkı­
cı ve ezici her hareketin yanı başında, Bizans ruhunun, Mega­
lo-İdea'nın, Büyük Yunanistan rüyasının bağrımızda beslediğimiz tah­
rikçisi olduğunu anlatır ... " (68)
Lozan görüşmelerinin neticesinde Anadolu' da bulunan bütün Orto­
doks nüfusun mübadele edilmesi üzerine Papa Eftim, Keskin'e geri dön­
müştür. Daha sonra bir gün Ankara'ya çağırılarak Başbakan Fethi Bey
tarafından karşılanmış, Kayseri'deki Ti.irk Ortodoks Patrikhanesinin ka-

(65) Nurettin Peker, "Türk Dostu Değil Türk Oğlu Türk Papa Eftim'in Arkasından", Tarih Konu-
şuyor, 1968, C.8. Sayı 52, 3691.
(66) Cihangir, 62.
(67) Cihangir, 63.
(68) Peker, 3691.