Page 60 - Türk Ortodoks Patrikhanesi
P. 60

Türk Ortodoks Patrikhanesi                                5 1


          Rum Ortodoks Patrikhanesinin Katolik1er gibi evrensel ve beynelmilel
          olmadığı ifade edilmiştir. Patrikhanenin, Osmanlı Devleti tarafından ve­
          rilen imtiyazları suistimal ettiği, kendisine bağlı kiliseler aracılığı ile de­
          ğişik milliyetlere mensup olan cemaatini asimile etme gayreti içine gir­
          diği ve onları devlete karşı  kışkırttığı  vurgulanmıştır.  Bu arada örf,  adet
          ve  anane  itibarı  ile  yıllardan  beri  Türk  olarak  varlıklarını  sürdüren  ve
          Rumlar tarafından da Karamanlı  diye tahkir edilen Anadolu Türk Orto­
          dokslarının  durumu, Türk olduklarının delilleri  ile  ortaya konulmuştur.
          Bütün  özellikleri  ile  Türk  olan  bu  insanların  bir  kısmının,  Fener  Rum
          Patrikhanesinin asimilasyon çalışmaları neticesinde Rum kültürünü be­
          nimseyip Rumlaştıkları  ileri  sürülmüştür. Ancak Fener Patrikhanesinin
          bu oyununa katılmayan ve yıkıcı faaliyetlerini desteklemeyen Türk Or­
          todoksların, anılan Patrikhaneden ayrılma isteğinde bulundukları  belir­
          tilmiştir.  Türk  Ortodoksların,  Türkiye  Büyük  Millet  Meclisine bu  hu­
          susta yaptıkları müracaat ve çektikleri şikayet telgrafları  göz önüne alı­
          narak milli bir kiliseye bağlanmalarının daha faydalı olacağı beyan edil­
          miş, Türk  Ortodoks  Patrikhanesinin  kurulmasını  amaçlayan  kanunun
          da bu amaçlara yönelik olarak teklif edildiği belirtilmiştirOOOl.
             Türk  Ortodoks  Patrikhanesinin  kuruluşu  ile  ilgili  olarak  Saruhan
          Mebusu, 26 Temmuz  38  tarihinde TBMM İcra Vekilleri Riyaseti Celi­
          lesine başlığı ile verdiği dilekçesinde;  müstakil bir Türk Ortodoks  Pat­
          rikhanesinin  kurulmasının  faydalı  olduğu  fikrini  desteklediğini  belirt­
          miş, bu  Patrikhanenin  kurulmasının Türk  Milletine  sağlayacağı  fayda­
          ları ortaya koymuştur. Yapılan bu çalışmalar hususunda Fener Patrikha­
          nesinin  içinde  bulunduğu  telaş  ve  heyecanın  bu  hususta  atılan  adımın
          doğru olduğunun en büyük delili  olduğunu  ifade  etmiş  ve bu çalışma­
          ların bir an önce sonuçlandırılmasının gerektiğini dile getirmiştir OOll.
             Jaschke, Türk Ortodoks  Patrikhanesi  kurulması  ile  ilgili olarak  ha­
          zırlanan kanun teklifinin maddelerinin İtilaf Devletlerine bildirildiğini,
         kanun teklifinin Adalet Nazırı Hafız Mehmet Bey tarafından okunduğu­
          nu, maddelerin ve gerekçenin  1  Haziran  l 921 tarihli "Le Bosphore" ga-

                .
         (100)  Bkz  .  B.C.A, Bel.No: 1 8 .94.6. 1 9 2 ı ,   Ek: 6
         ( 101)  Bkz.�.C.A, Bel.No: 1 8 .94.6. 1921 Ek:5
   55   56   57   58   59   60   61   62   63   64   65