Page 153 - Mustafa Baş KUR’AN-I KERİM’İN MADDİ VARLIĞI
P. 153
152 KUR’AN-I KERİM’İN MADDİ VARLIĞI
Muâviye b. Ebî Süfyân (ö. 60/680), Ubeydullâh b. Ziyâd’ın
konuşurken dilde hata yaptığını görünce, Irak valisi olan babası
Ziyâd’a (ö. 53/673) bir mektup göndererek onu kınamış ve bu
iş için tedbir almasını istemiştir. Bunun üzerine Ziyâd, Ebû’l-
Esved’den Arap diline dair Hz. Ali’den edindiği bilgileri kay-
da geçirmesini ve buna göre Mushafı harekelemesini istemiş-
tir. Ebû’l-Esved bu talebe ilk önce hayır demiştir. Ziyâd, tedbir
alınmazsa bu işin Mushafın hatalı okunmasına kadar varaca-
ğını söylese de Ebû’l-Esved’in cevabı yine değişmemiştir. Bu-
nun üzerine Ziyâd bir adamına, Ebû’l-Esved’in geçeceği yolda
oturup onu beklemesini, o geçerken de yüksek sesle Tevbe 3.
ِ
ِ
ayetindeki “هُِلَوسُرَّوَ نيِّكِِر ْ شَمْْلَا نمِ ءيِْربِ للّها نِأَ kelimesini esre ile oku-
َ
ُ ُ َ َ َ ُ َ ٌ َ َ
masını emretmiştir. (Kelime normalde “Allah ve Resûlü müş-
riklerden uzaktır.” anlamında iken bu şekliyle okununca “Al-
lah müşriklerden ve Resûlünden uzaktır.” anlamına gelmiştir.)
Bunu duyan Ebû’l-Esved, “İnsanların işi bu raddeye vardıra-
cağını beklemiyordum.” Demiş ve Ziyâd’ın harekeleme tale-
bine artık olumlu cevap vermiştir. Seçtiği kâtibe ise Kur’an’ı
baştan sona okuyacağını, fetha damme ve kesrelerin okunuş-
ları esnasında ağzının aldığı şekle göre harfin etrafına nokta
koymasını söylemiştir. Ağzını açarak okuduğu için açmak an-
lamına gelen fethayı göstermek adına harfin üstüne bir nokta;
dudaklarını aşağıya doğru kırarak okuduğu için kırmak anla-
mındaki kesreyi göstermek için harfin altına bir nokta; dudak-
larını yumarak okuduğu için yummak/katmak anlamına gelen
dammeyi göstermek için de harfin önüne bir nokta koymasını
istemiştir. Bunların tenvinli halleri içinse iki nokta koymasını
227
söylemiştir.
227 Dânî haflerin noktalarının yerini belirlemede şunları kaydeder: “Harekerle üç
tanedir. Fetha, kesre ve damme. Fethanın yeri harfin üstüdür, çünkü fetha (ses)
yükseltilerek okunur. Kesrenin yeri harfin altıdır, çünkü kerse ses alçaltılarak
