Page 103 - Türk Ortodoks Patrikhanesi

94 Dr. Mustafa BAŞ

şin ışıklari her hangi bir şekilde ne kapanabilir, ne de unutulabilir !
Bunları neden boş yere inkar ile gizlemeye, yalanlarla değiştirmeyle
uğraşalım .... " ( 103)
Papa Eftim, Fener Patrikhanesi ile aralarındaki ihtilafın kaynağını
soran Fransız gazeteciye mücadelesinin sebebini ortaya koyan şu açık­
lamayı yapmıştır : " .. .İstanbul Patriğini Kilise Kanununa göre, Anado­
lu'daki cemaat ve kilise. temsilcilerinin İstanbul'daki cemaat ve temsil­
cileriyle birlikte seçmeleri gerekirken Fenerdeki Papazlar, bu kanunu
hiçe saydılar ve patriği kendi başlarına seçmeye başladılar. Sonunda,
kanuna aykırı olarak patrikliğe seçtikleri meşhur Meletyos zamanında
da kilise kanununun seçime ait hükümleri gibi diğer hususlara ait hü­
kümlerini de ayak altına alıp terk ettiler. Bu arada dini ve kiliseyi siya­
sete alet etmek marifetini göstermekten de çekinmediler. Bütün Orto­
doks cemaatlerinin temsilcisi sıfatıyla Türkiye Hükümetiyle olan mü­
nasebetlerini kestiler ve Yunanistan' a iltihak ettiklerini bütün dünyaya
ilan ettiler. Bu şekilde doğu Ortodoks kilisesinin asırlardan beri koru­
yucusu olan Türk Milletine ve bu arada Anadolu'daki Hıristiyan cema­
at ve kiliselerine karşı ihanet ettiler. Fener Papazlarının bu çok çirkin ol­
duğu kadar da kanunsuz ve şuursuz hareketlerine karşı Doğu meclisi
hükümetin izniyle yaptıkları seçimde bütün Anadolu Cemaat ve Kilise­
lerini geniş bir yetkiyle temsil etmek görevini Keskin Metropolitliğinin
vekaletinde bulunduğum sırada bana verdiler ve Fenerdekilerle ilişkim
kesildi." (104)

Eftim, Lozan Anlaşmasından sonra imzalanan karşılıklı nüfus mü­
badelesi ile cemaatini kaybetmiş olmasına rağmen yılmamış, mücade­
lesine devam ederek Galata Kiliselerin başına geçmiş ve Anadolu'da
'
kurulan Patrikhaneyi İstanbul'a taşıyarak Fener l e kavgasını devam et­
tirmiştir.
Papa Eftim, Galata Kiliselerinin hakimiyetini eline geçirmesinin
üzerine aşırı bir şekilde üzerine gelen, sudan bahanelerle mahkemeye
veren ve İstanbul' daki bütün Rumları kendisine düşmanlık yapmak için

( 103) Ergene, 238-239 ; Cihangir, ı 89
( 1 04) Cihangir, 305-306.